İlköğretim 7. sınıf matematik ders ve çalışma kitaplarındaki açıklama ve gerekçelendirme gerektiren görevlerin öğrenme alanlarına göre incelenmesi

Abstract

Ders kitapları öğretmenler tarafından ders içerisinde en sık kullanılan kaynaklardır. Kitaplardaki görevler okullardaki matematik öğretiminin en önemli rehberi olmaktadır. Açıklama ve gerekçelendirme gerektiren görevler, öğrencilerin kendi öğrenme süreçlerini ifade etmeleri, yanlış anlamalarının farkında olmaları veya bir başkasının akıl yürütme metotlarından haberdar olabilmelerini teşvik ederek daha anlamlı öğrenmeler sağlamaktadır. Bu nedenle kitaplarda yer alan görevlerin öğrenciyi açıklama ve gerekçelendirmeye yönlendirebilen, yüksek bilişsel düzeyde görevler olmaları önemlidir. Buradan yola çıkarak, bu tez çalışmasının amacı Türkiye'de ortaokul 7. sınıflarda matematik öğretimi için kullanılan ders ve çalışma kitaplarının içerdikleri açıklama ve gerekçelendirme gerektiren görevler açısından niteliğini ortaya çıkarmaktır. Bu amaç doğrultusunda Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 7. sınıflarda matematik öğretiminde kullanımı için belirlenen 2 kitap dizisi incelenmiştir. İncelemede kitapların içerdikleri görevleröğrenme alanına göre ve bulundukları bölüme göre çözümlü, çözümsüz ve etkinlerde yer alan görevler olarak gruplandırılmıştır. Daha sonra görevlerin gerektirdikleri bilişsel eylem düzeyleri göz önüne alınarak, açıklama ve gerekçelendirme gerektiren görevler belirlenmiştir. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlar, açıklama ve gerekçelendirme gerektiren görevlerin matematik kitaplarında çok fazla yer almadığını göstermektedir. Yüksek düzeyde anlamlı öğrenmeler sağlanabilmesi için bu tür görevler kullanılması gerekmektedir. Bu nedenle amaçlanan matematik yapma düzeyine ulaşılabilmesi için, matematik kitaplarında yer alan görevlerin de bu düzeye uygun şekilde yapılandırılması gerekmektedir.

Textbooks are the mostly used resources by the teachers during lectures. The tasks in teh boks are the most important guide of mathematics teaching in schools. Explanation and justification tasks provide more meaningful learning by students' expressing their learning processes, awaring their misunderstandings and finding out other people's comprehending methods. Therefore, it is highly important for the tasks in the books to require students to make explanation and justification and they must be high level cognitive demands tasks. For this reason the aim of this thesis is to reveal the quality of 7th grade mathematics textbooks and workbooks used in Turkey in terms of explanation and justification tasks. In order to reach this aim, two textbook series which are determined by Ministry of Education in order to be used in 7th grade mathematics teaching were investigated. In the investigation, the tasks contained by the books were grouped as solved, unsolved and tasks in exercises according to 5 learning areas which are determined by Ministry of Education and chapter where they were presented. After that, explanation and justification tasks were determined by considering the cognitive demand levels which they require. The conclusions of this research show that there aren't much high level cognitive demand tasks in mathematics books. In order to provide high level meaningful learning, high level tasks should be used. For this reason, the tasks in the books should be constructed suitable for doing mathematics level which is aimed to reach.