Testiküler arterin geçici sürelerle bağlanmasının testise olan etkisinin elektron mikroskobu düzeyinde incelenmesi

Abstract

ÖZET 1-Seminifröz tübül epitel hücreleri ve membrana propria elektron mikroskobu düzeyinde incelendi. Kontrol grubunu 10 Wistar tipi Albino sıçan oluştururken; 45 hayvanın bir testisinin testiküler arteri bağlanarak iskemik hale getirildi. İskemik testisde seminiferöz epitel hücreleri ve membrana proprianın ince yapı düzeyinde dejeneratif değişiklikler gösterdiği saptandı. Bulgular, daha önce yapılmış olan çalışmaların sonuçları ile karşılaştırılarak tartışıldı. 2 -Membrana proprianın 60 dakika ve daha uzun süreli ligasyonda, kalınlaştığı, bazal laminanın devamsızlıklar gösterdiği ve tübül epitel hücrelerinin bazal laminadan yer yer ayrıldıkları gözlendi. îç non-sellüler tabakanın lamelleri arasındaki boşlukta kollajen lif miktarı 30 dakikalık ligasyondan sonra artmakta olduğu görülmektedir. Ancak bu alandaki kollajen lifler, dejenerasyona giren spermatojenik hücrelerin akrozomal enzimlerinin etkisi ile 60 dakikalık ligasyonda azalmıştır. Spermatojenik hücrelerin azalan sayısına paralel olarak kollajen lif miktarıda ileriki peryotlarda tekrar artmaktadır. Myoid hücreler 90 dakikalık ligasyondan sonra orijinal genç hücreler olarak görülmektedir. 3-Sertoli hücrelerinin 15 dakikalık ligasyondan sonra yoğunluğu sitoplazmik organelleri maskeleyecek derecede artmıştır. Daha-33- uzun süreli ligasyonda ise agranüler endoplazmik retikulum sisternalarının genişlemeleri sonucu sitoplazma köpük manzarası almıştır; İskemiye ilk tepkiyi gösteren bu hücrelerin sitoplazmalarında tübüler ve veziküler tip mitokondriyonlarının yanında fincan şekilli mitokondriyonlar ve protrüzyon mitokondriyonlar da bulunmaktadır. Golgi kompleksi birden fazladır. Serbest ribozomların kümelenmesiyle oluşan polizomlar ve elektron dens yapılar, ayrıca annulate la mellalar, iri lipid damlacıkları görülmektedir. Özellikle elektron dens yapılar apikal sitoplazmada, iri lipid damlacıkları da bazal sitoplazmada yer almıştır. Sertoli hücrelerinin ince yapı özellikleri steroid salgılayan hücrelerin (adrenal korteks, Leydig hücreleri) ince yapı özelliklerine yakın benzerlikte olduğu görülmektedir. Dolayısıyla bu hücrelerin steroidleri salgılayabileceklerini düşündürmektedir. Sertoli-Sertoli hücresi ve Sertoli hücresi ile spermatojenik hücreler arasındaki (zonula adherens tipi) bağlantı kompleksleri 90 dakikalık ligasyondan sonra da görülmektedir. 4-İskemik testisde spermatoj enik hücrelerden spermatogonium lar daha az dejenerasyon göstermektedir. Spermatositlerde bölünme yi simgeleyen sinoptinemal kompleksler deneyin her peryodunda görülmektedir. Olgunlaşmamış spermatidlere 60 dakikalık ligasyondan sonra tübül lümeninde rastlanmaktadır. Anormal sperma tidlerin tek çekirdekli hücre ve çok çekirdekli hücre formları görüldü. Sertoli hücrelerinde oluşan ilk tepkinin spermatogenezisi etkilediği, bunun sonucunda da çok çekirdekli hücre formlarının oluştuğu gözlenmektedir. 5-İskemi sonucu oluşan dev hücrelerin sadece iskemiye özel-34- olmadığı, diğer noksik ajanlarda ve patolojilerde de böyle çok çekirdekli dev hücrelerin oluştuğu görüldü. 6-120 dakikalık ligasyondan sonra, iskemiye en duyarlı hücrelerin spermatidler ve spermatositler olduğu, en dayanıklı hücrelerin de Sertoli hücreleri ve spermatögoniumlar olduğu görülmektedir.