Fen bilimleri dersinde etkili öğretim stratejilerinin etkililiğinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırma, etkili öğretim stratejilerinin kullanıldığı ders sürecinin ilkokul 4. sınıf fen bilimleri dersindeki etkililiğinin belirlenmesi ve öğretim sürecindeki etkili öğretim stratejilerinin uygulanmasında oluşan durumu ortaya koyması amacıyla yapılmıştır. Araştırma eylem araştırması biçiminde desenlenmiştir. Eylem araştırmasının ise teknik/bilimsel/işbirlikçi türü esas alınmıştır. Araştırmanın uygulaması 2015–2016 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde, Kahramanmaraş Merkez ilçeye bağlı bir okulda, 18 kişilik 4/B sınıfının fen bilimleri dersinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubu seçilirken ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Öğretim sürecinde uygulanmak üzere `Geçmişten günümüze aydınlatma ve ses teknolojileri` ünitesinde etkili öğretim stratejilerinin kullanıldığı bir öğretim planı tasarlanmış ve uygulamaya konulmuştur. Öğretim uygulamaları çalışma grubunun tümü üzerinde gerçekleştirilmiş ve oluşan durumu ortaya koymak amacıyla tüm öğrencilerle odak grup görüşmesi ve sınıf öğretmeni ile yarı yapılandırılmış görüşme şeklinde gerçekleştirilmiştir. Uygulama başlamadan önce süreç içerisinde kullanılacak plan hazırlanmış 6 ders saati boyunca uygulanarak pilot uygulama gerçekleştirilmiştir. Asıl uygulama ise toplam 6 hafta 23 ders saati sürmüştür. Araştırma verileri çoktan seçmeli test, klasik sınav, görüşme formları aracılığı ile toplanmıştır. Verilerin analizi; nitel ve nicel verilerin analizleri olmak üzere iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Nicel verilerin analizinde verilerin frekans ve yüzde analizleri ve t-testi yapılmıştır. Nitel veriler ise içerik analizi tekniği kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmada ulaşılan sonuçlar, etkili öğretim stratejilerinin kullanıldığı uygulamalar sonucunda öğrencilerin başarıları ve üstbilişsel farkındalık düzeylerinde olumlu yönde değişme sağladığını göstermiştir. Ayrıca yapılan uygulamalar sonucunda öğrencilerin derse ve uygulayıcı öğretmene ilişkin görüşleri ve tutumlarının olumlu yönde olduğu görülmüştür. Uygulama sonrasında öğrencilerin ve gözlemci olarak yer alan sınıf öğretmeninin de öğrenme sürecine ilişkin görüşleri incelenmiş ve hem öğrencilerin hem de sınıf öğretmeninin uygulayıcı öğretmen, öğrenci ve stratejilerle ilgili genel olarak olumlu görüşleri olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Olumsuz olarak ise sadece öğrencilerden birinin ödevleri yapmakta zorlandığına ve sınıf öğretmeninin stratejilerin bazılarının zaman aldığına ilişkin bir olumsuz görüşe rastlanmıştır. Uygulama sürecinde ve sonrasında etkili öğretim stratejilerini öğretim sürecinde uygulamaya koyan uygulayıcı konumundaki araştırmacının tuttuğu günlük sonucu ulaşılan görüşleri incelendiğinde ise öğretmene, öğrencilere, stratejilere ve eğitim ortamına ilişkin olumlu ve olumsuz görüşlerinin olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Etkili öğretim, etkili öğretim stratejileri, Fen bilimleri eğitimi

The aim of the study was to determine the effectiveness of the effective teaching strategies using in the 4. class primary school science lesson and to find out the situation in the teaching process. The research was designed as an action research. It was based on the technical/scientific/collaborative type of action research. The research was applied for 18 students of 4/B class in science lesson in a school, which was in central district of Kahramanmaras, in the spring term of 2015-2016 education year. Criterian sampling method was used for selecting the study group. A teaching plan which was used effective teaching strategies was designed and implemented in the unit of `Lighting and Sound Technologies From Past to the Present` to implement in the teaching process. Teaching applications were carried out to all study group and focus group interviews were held all the students and semi-structured interviews were conducted to the teacher because of determining the condition that occurs. The lesson plan using in the teaching process was designed before the teaching application and the pilot application was carried out during the 6 lessons period. The real application continued for 6 weeks and 23 lessons period. The research data were collected with various tools like; multiple choice test, open ended test and interview forms. The analysis of data were done in two ways as qualitative and quantitative data analysis. The frequency, percentage analysis and t-test were done in the analysis of quantitative data, whereas qualitative data were analyzed by using the content analysis technique. The results showed that the teaching applications supported with the effective teaching strategies have improved students' success and meta-cognitive awareness levels in a positive way. Also a result of the applications, ideas and attitudes of the students to the lesson and the practitioner teacher were positive. Opinions of the students and observer teacher about the teaching process using effective teaching strategies were examined after the teaching applications and it has been concluded that both the teacher and the students had some positive opinions about the practitioner teacher, students and strategies. There were a few negative opinions as one of the students was having difficulty doing the homework and the observer teacher had some opinions about the strategies because they took some time. The practitioner teacher, who was also a researcher, used effective teaching strategies the teaching process and kept a diary during and after the teaching process. Teacher's diary was examined and it was found positive and negative opinions about the teacher, students, strategies and teaching enviroment.Key Words: Effective teaching, Effective teaching strategies, Science teaching