21. yüzyıl dış politikasının vazgeçilmez aktörü gizli servisler: Ortadoğu ölçeğinde ABD, Türkiye ve İsrail gizli servisleri örneği

Abstract

Gizli Servisler, 1. Dünya Savaşı'nda İngiltere, Almanya ve Fransa gibi gelişmiş ülkelerin Ortadoğu coğrafyasını yeniden düzenleme sürecinde, en az ülkelerin silahlı kuvvetleri kadar etkin bir rol oynamışlardır. Gizli servisler, savaş dönemlerinin yanı sıra barış zamanlarında da hasım ülkenin silahlı kuvvetleri hakkında teknik bilgi elde etmenin yanı sıra psikolojik harekat kapsamında, mücadele içerisinde bulunulan ülkenin etnik, sosyal ve ekonomik yapısında var olan kırılganlıkları tespit ederek, ayrışmalar yaratmak üzere hamleler yapmaktadır. Bu sayede, gizli servisler bağlı bulunduğu ülkedeki karar alıcılar uluslararası arenada elinin güçlenmesini sağlayacak verilere ulaşması için gayret sarf etmektedirler.Günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin hükümetleri izledikleri dış politikalarında, gizli servislerin geçmişten gelen deneyimleri, birikimleri ve elde ettikleri bilgilere büyük önem atfetmektedirler.Yapılan bu çalışma, dünyada birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülke olmakla birlikte, spesifik olarak Ortadoğu'da etkin, proaktif bir siyaset izleyen, hâlihazırda dünyada süper güç olma özelliğini koruyan ABD, bölgesel güç olma iddiasında olan ve bu yönde dış siyaset izleyen İsrail ve Türkiye ile sınırlandırılmıştır. Özellikle Soğuk Savaş sonrasında, iki kutuplu bir dünyadan çok kutuplu bir dünyaya geçiş döneminde, Ortadoğu merkezli olarak yeniden düzenleme hareketi gerçekleşmektedir. Realist yaklaşımın küreselleşmeye evrildiği dünya düzeninde, süper güç ABD, Ortadoğu'yu kendisine `vadedilmiş toprak` olarak gören İsrail, Ortadoğu'da Osmanlı'nın bakiyesine sırtını dönemeyeceğini anlayan Türkiye'nin, gizli servis yapılanmaları, gizli servisler aracılığıyla bölgede attıkları adımlar, bölgedeki sorunlara bakış açıları ve müdahale yöntemlerindeki farklılıklar detaylı şekilde incelenecektir.Anahtar kelimeler: Gizli servisler, Ortadoğu, ABD, dış politika

Secret services had been played a key role for arranging period of Middle East region which held by developed countries as England, Germany and France at least their armed forces during the I.World War. Secret services, help to collect data, in scope of psychological operation, try to determine fragile points of adversary's in terms of ethnical, social and economic structure alongside technical data against adversary's armed forces in time of peace and in time of war. In this way, secret services try to reach datas which provide to help to fortify affiliated country's policy makers position in international field.Today, developed and developing countries' governments give importance to secret services' experiment, knowledge and achieved infos during the carry out foreign policy. In spite of there are many developed and developing countries in the world, this study limited with USA which is still single great power of the world and carry out specifically effective and proactive policy, Israel and Turkey which are claiming to regional power alongside design their foreign policy through that idea.Especially post cold war period, the transition from bipolar to single polar world, we have been witnessed to anew action of regulating in terms of Middle East centred. The evolving period of realist approach to globalization in world order, this study try to examine the diffrences of intervention methods and viewpoints of great power by the help of their secret services between USA, Israel (which see Middle East as their `promised land`) and Turkey (which understand to don't walk away Ottoman balance), in detail aspect.Keywords: Secret services, Middle East, USA, foreign policy