Siber zorbalık yapma siber mağdur olma ve denetim odağı arasındaki ilişkinin bazı kişisel değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı ortaöğretim kurumlarında okuyan öğrencilerin siber zorbalık, siber mağduriyet ve denetim odağı arasında ilişkinin bazı kişisel değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırma evrenini Şanlıurfa ilindeki ortaöğretim kurumlarında okuyan öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmanın çaşışma grubu ise Şanlıurfa merkezinde bulunan 8 farklı ortaöğretim kurumunda öğrenim görmekte olan 539 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırma verileri `Sanal Zorba/Kurban Ölçeği`, `Rotter İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği` ve araştırmacı tarafından geliştirilen `Kişisel Bilgi Formu` ile elde edilmiştir. Araştırma verileri tek yönlü varyans analizi, bağımsız örneklem t-testi ve korelasyon analizi tekniği ile elde edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, erkek öğrenciler, kız öğrecilere göre daha çok siber zorba ve siber mağdur olmaktadırlar. Denetim odağı puan ortalamaları açısından ise bir farklılık saptanamamıştır. Sınıf düzeyi ve yaşa göre siber zorbalık, siber mağduriyet ve denetim odağı puan ortalamaları açısından anlamlı bir fark bulunamamıştır. Baba eğitim düzeyi açısından bakıldığında düşük eğitim düzeyindeki babaya sahip olan öğrenciler daha fazla siber zorbalık yapmakta ve daha fazla siber mağdur olmaktadırlar. Denetim odağı puan ortalamaları açısından ise anlamlı bir fark bulunamamıştır. Anne eğitim durumu ve anne-baba birliktelik durumuna göre siber zorbalık, siber mağduriyet ve denetim odağı açısından bir fark bulunamamıştır. Bir seferde internet kullanımına ayrılan süre açısından bakıldığında internete daha az zaman ayıran öğrenciler daha az siber zorbalık yapmakta ve daha az siber mağdur olmaktadırlar. Denetim odağı puan ortalamaları açısından farklılık saptanamamıştır. Siber zorbalık ve siber mağduriyet arasında pozitif yönde bir ilişki, dış denetim odağı ve siber mağduriyet arasında pozitif yönde bir ilişki saptanmıştır.Anahtar kelimeler: Siber zorbalık, Siber mağduriyet, Denetim odağı,Ortaöğretim öğrencileri

The purpose of this research is to analyze the relationships examınıng the relatıon shıps among cyberbullyıng perpetratıon cyberbullyıng vıctımızatıon locus of control and some demographıc varıables. The research includes high school students in Şanlıurfa. The research sample includes 539 students who have been in eight different high schools. The data are obtained by 'Cyber Victim/Bully Scale','RIDKO (Internal) Self-External Locus of Control'and 'Demographic Variables Form'. The data are analyzed one-way Anova, independent samples t- test and correlation analysis technique. The results of statistical analysis, indicated that males are more cyberbullying perpetrators than females, but in terms of locus of control there is no difference. It is determined that cyberbullying, virtual bullying and locus of control do not differ by the level of the class and age. It's seen that the children whose fathers are low educated are more liable to cyberbullying perpetration and victimization and any significant differences in terms of locus of control can not be found. According to mothers' education level and parents being together or separated there was no difference in terms of locus of control. When we look into the way that usage of internet in one time and the time spent it is seen that the students who surf the internet engage in less cyberbullying perpetration and victimization. But in terms of locus of control there is no difference in cyberbullying perpetration an victimization. It is determined that there is a positive relation between cyberbullying perpetration and victimization. The students who have more external locus of control are exposed to cyberbullying more.Keywords: Cyber bullying, Cyber victimization, Locus of control, Students of high school