Glukoz-6-fosfat dehidrogenaz (G6PD) enzimi ile eser elementler arasındaki ilişki

Abstract

VI- ÖZET Glukoz-6-fosfat dehidrogenaz (G6PD) enzimi ilk defa 1932 yılında Warburg ve Christian tarafından tarif edilmiştir. G6PD enzimi bütün organizma ve dokularda bulunmuştur. Heksozmonofosfat <HMF) yolun kilit enzimi olan G6PD kofaktör olarak NADP kullanmaktadır. Reaksiyon sonunda üretilen NADPH hücre zarını oksidan ajanlara karşı korumakta ve birçok biosentetik reaksiyonlarda kullanılmaktadır. G6PD enzim eksikliği dünyada en çok görülen genetik bir bozukluktur, ülkemizde de özellikle Çukurova bölgesinde %8.2 oranında gözlenmektedir. Günümüzde eser elementlerin büyüme ve gelişmedeki rolü ve talasemi ile ilişkisi önem kazanmıştır. Çukurova bölgesinde G6PD enzim eksikliği yaygın olması nedeniyle acaba bu enzim ile eser elementler arasında da talasemi gibi bir ilişki olup olmadığı araştırılmak istenmiştir. Bu amaçla hareket ederek G6PD enzimi normal ve eksik 400 kişiden kan örnekleri alınarak plazma eritrosit içi Cu++, Zn++ ve Mg-»-+ düzeyleri saptanmıştır. G6PD aktivitesi normal olan 200 kişiden plazma Cu++ düzeyi 102±17 ug/dl, G6PD aktivitesi yönünden heterozigot özellik gösteren 112 kişide 101±14 ug/dl, tam eksiklik gösteren 88 kişide 99±19 ug/dl bulunmuştur. Plazma Zn++ düzeyi G6PD aktivitesi normal kişilerde 93±21 ug/dl, heterozigot özellik gösterenlerde 92116 ug/dl, tam eksik kişilerde 91±15 Ug/dl bulunmuştur. Eritrosit içi Zn++ düzeyi ise normal kişilerde 30±10 ug/grHb, tam eksik kişilerde 27±9 ııg/grHb Heterozigot kişilerde 26±10 ug/grHb bulunmuştur. Plazma Mg-,+- düzeyleri ise normal kişilerde 21±3 mg/L, heterozigot kişilerde 21±3 mg/L ve tam eksik kişilerde 22±3 mg/L bulunmuştur. Deney ve kontrol grupları arasında G6PD aktivite ve eser elementler arasındaki ilişki istatistiksel yönden incelendiğinde sadece eritrosit içi Zn+,t- düzeyleri arasında kontrol grubu ile deney grupları arasında anlamlı bir fark gözlendi, invitro olarak Mg^+'un G6PD enzimine olan etkisi, iki grupta incelendi, birinci 59grup olarak hemolizatta elde edilen G6PD kullanıldı, ikinci grup olarakta DE-52 kolonu ile kısmi saflaştırılmış enzim kullanıldı. Hemolizatta elde edilen G6PD enzimi 100 mM Mg-*`1- konsantrasyonunda maksimum aktivite gösterirken, kısmi saflaştırılmış G6PD enzimi 50 mM Mg++ konsantrasyonda maksimum aktivite gösterdi. Zn-1`1- ve C$+ etkisi direk kısmi saf laştırılmış G6PD enzimi ile çalışıldı. Bu grup çalışmada, iki değişik deney koşulu hazırlandı. Birinci grupta Mg^+'suz ortam hazırlandı. Zn++'nun kısmi saf laştırılmış G6PD enzimine etkisi Mg-*`1- ve Mg-'-'-'suz ortamda fark göstermedi fakat Zn+* konsantrasyonu arttıkça G6PD enzim aktivitesinde azalma gözlendi. Cu+*'un etkisinde kısmi saflaştırılmış G6PD enzimi ile araştırıldı, Zn++'da olduğu gibi Mg++ ' lu ve Mg*+'suz ortamda anlamlı bir fark gözlenmedi fakat Cu++ konsantrasyonu artınca hızla bir inhibisyon gözlendi.. Bu çalışmada talesemide olduğu gibi eser elementler ile G6PD arasında çok önemli bir ilişki gözlenmedi. 60