Matematik öğretmenlerinin ders kitaplarını okuma yeterliklerinin incelenmesi ve bir mesleki gelişim programı önerisi

Abstract

Bu tez çalışması ortaokul matematik öğretmenlerinin öğretim programı materyali olan ders kitaplarını nasıl okuduklarını inceleyerek, ders kitabının etkin kullanımına yönelik bir mesleki gelişim programı ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmaya 30 ortaokul matematik öğretmeni katılmış, veriler üç aşamada toplanmıştır. Birinci aşamada kesirlerde sadeleştirme ve genişletme ile ilgili 5. sınıf kazanımının ders kitabındaki öğretimi bir kitap parçası halinde öğretmenlere verilmiş ve `sizce bu kazanımın öğretimine ilişkin kitap yazarları nelere dikkat etmiştir?` sorusu yöneltilmiştir. İkinci aşamada aynı ders kitabı parçası üzerinde daha önceden belirlenmiş bir kavramsal çerçeveye dayalı sorularla (örn., sizce kazanımın öğretiminde problem çözmeye dayalı öğretime yer verilmiş midir? Açıklayınız.) verilere ulaşılmıştır. Son aşamada ise açık uçlu sorular aracılığıyla öğretmenlerin ilk iki aşamada verdikleri cevapların arka planını incelemek ve ayrıca mesleki gelişim programı önerisinin içeriğini belirmek amacıyla öğretmenlerden veri toplanmıştır. Ders kitabı parçası aynı zamanda ikinci aşamadaki sorular ışığında iki matematik eğitimcisi tarafından analiz edilmiş ve uzman incelemesine dayalı bulgularla öğretmen cevapları karşılaştırılmıştır. Bulgular öğretmenlerin bir öğretim programı materyali olan ders kitabını kavramsal çerçeve ekseninde (beceriler, zorluk ve yanılgılar, materyal ve teknoloji, matematiksel modelleme ve ölçme değerlendirme) etkin okuyamadıklarını ortaya koymuştur. Öğretmenlerin ders kitabı okuma yaklaşımlarının özellikle `yapılanları betimleme`, `öneri sunma` veya `eksik belirtme` çerçevesinde ve yüzeysel olduğu görülmüştür. Araştırma sonunda bulgulara dayalı olarak öğretmenlerin ders kitabı öğretim programı materyalini etkin okuma ve kullanmalarını geliştirmeye yönelik bir mesleki gelişim programı önerisine yer verilmiştir.Anahtar kelimeler: Matematik öğretim programı, ders kitabı okuma, öğretim programı materyali, mesleki gelişim programı

This study investigates how elementary mathematics teachers read textbooks as a curriculum material and proposes a professional development program for effective use of textbooks. Thirty mathematics teachers participated in the study, and data were collected in three stages. First, a 5th grade mathematics textbook's segment covering one learning objective about simplifying and expanding fractions was given to the teachers and were asked this question: `What do think that textbook writers pay attention for teaching of this learning objective?`. Second, some questions based on the predetermined conceptual framework (e.g., Do you think that problem-based teaching approach is used in teaching of the learning objective?) were posed to teachers to re-examine the same textbook segment. Third, some open-ended questions were posed to teachers to gain insights into reasons behind their answers to questions in first two stages, and also to determine contents for professional development program. The textbook segment was also examined by two mathematics education experts in the light of questions employed in the second stage and the experts' readings of this segment were compared with those of teachers. The findings revealed that teachers did not read textbook effectively in terms of the topics presented in conceptual framework (skills, difficulty and misconceptions, material and technology, mathematical modelling, measurement-evaluation). The findings also showed that the teachers mainly read textbook by `describing what is done`, `providing suggestion`, and `pointing out shortcomings` and this suggested that their reading was superficial. Based on the findings, a professional development program aimed to develop teachers' effective use and reading of textbook is proposed. Keywords: Mathematics curriculum, textbook reading, curriculum resource, professional development program