Ortaokul öğretmenlerinin psikolojik sermayelerinin geliştirilmesine yönelik bir uygulama

Abstract

Bu araştırmanın amacı psikolojik sermayenin geliştirilebilir olma durumunu ampirik olarak ortaya koymak ve ortaokul öğretmenlerinin uygulanan Psikolojik Sermaye Geliştirme Programı'na (PSGP) ilişkin algılarını ve deneyimlerini incelemektir. Araştırmanın ilk basamağında, 8 haftalık bir Psikolojik Sermaye Geliştirme Programı tasarlanmış ve deney grubunda yer alan ortaokul öğretmenlerine uygulanmıştır. Araştırmanın ikinci aşamasında ise uygulanan eğitim programına katılan öğretmenlerin programla ilgili değerlendirmeleri alınmıştır. Ayrıca, araştırmanın bütün oturumları bir kamera aracılığıyla kaydedilmiştir. Araştırmada, nicel ve nitel yöntemlerin bir arada kullanıldığı iç içe karma araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Gaziantep ili Şahinbey ve Şehitkâmil ilçelerinde görev yapmakta olan ortaokul öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmaya deney (N=22) ve kontrol (N=22) grubunda yer alan 44 öğretmen katılmıştır. Nitel görüşmeler ise deney grubunda yer alan 12 öğretmenle gerçekleştirilmiştir. PSGP'nin etkililiğinin incelenmesi amacıyla, Luthans, Avolio, Avey ve Norman (2007) tarafından geliştirilen Psikolojik Sermaye Ölçeği (Psychological Capital Questionnaire) kullanılmıştır. Ayrıca, uygulanan programın katılımcı görüşlerine göre değerlendirilmesi amacıyla geliştirilen 20 maddelik bir değerlendirme formu kullanılmıştır. Son olarak, programa katılan öğretmenlerin programla ilgili tutum ve algılarını incelemek amacıyla kaydedilen videolar analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre, uygulanan PSGP deney grubunda yer alan öğretmenlerin psikolojik sermayeleri üzerinde anlamlı bir farklılığa yol açmıştır. Hiçbir eğitimin verilmediği kontrol grubunda ise psikolojik sermaye son test puanlarında anlamlı bir farklılığın oluşmadığı saptanmıştır. Uygulanan programın `Amaç`, `İçerik`, `Yöntem-Teknik-Materyal` ve `Değerlendirme` boyutlarına ilişkin katılımcı algılarının yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. Nitel araştırma sonuçlarına göre ise, uygulanan PSGP öğretmenler üzerinde hem bireysel hem de mesleki açıdan olumlu katkılara yol açmıştır. Katılımcıların, benzer programların okullarda olumlu etkilere yol açacağına inandıkları sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma bulgularına dayalı olarak araştırmacılara ve uygulayıcılara yönelik önerilerde bulunulmuştur.

The purpose of the present study was to empirically test whether psychological capital is malleable and reveal middle school teachers' perceptions and experiences regarding the Psychological Capital Development Training Intervention (PCDTI). First of all, an 8-week Psychological Capital Development Training Intervention (PCDTI) was designed, and the training intervention was administered to middle school teachers included in the experimental group. Secondly, the participants' evaluations regarding the training intervention were examined. In addition, all the sessions were recorded via a camera. Embedded mixed methods research design which comprises quantitative and qualitative research approaches was used in the study. The sample of the research consisted of middle school teachers working at schools located in Şahinbey and Şehitkâmil districts of Gaziantep province in the academic year of 2014-2015. A total of 44 teachers were assigned to the experimental (N=22) and control groups (N=22). Qualitative interviews were conducted with 12 teachers participating in the experimental group. In order to examine the effectiveness of the PCDTI, Psychological Capital Questionnaire, which was developed by Luthans, Avolio, Avey and Norman (2007), was used as a data collection tool. Furthermore, a form including 20 items about the PCDTI was employed to investigate participants' views. Lastly, the recorded videos were examined to observe participating teachers' attitudes and perceptions towards the training intervention. The findings indicated that the PCDTI was effective in developing teachers' psychological capital. In the control group, however, no statistically significant differences were detected in terms of psychological capital post-test scores. It was revealed that participants were satisfied with `Purpose`, `Content`, `Methods-Techniques-Materials` and `Evaluation` dimensions of the PCDTI at high levels. Qualitative findings demonstrated that the PCDTI made positive contributions to the teachers both individually and professionally. They believed that similar positive effects/contributions would emerge at schools if the PCDTI were implemented there. The study concludes by offering some suggestions for researchers and practitioners based on the findings.