İlkokullarda çocukların katılım hakkının gerçekleşme düzeyi: Bir durum araştırması

Abstract

Çocuk hakları açısından yüksek nitelikte olan bir ilkokulda çocukların katılımhakkının gerçekleĢtirilme düzeyinin incelenmesinin amaçlandığı çalıĢma, durumaraĢtırması olarak desenlenmiĢtir. AraĢtırmanın çalıĢma grubu Sivas Kangal‟dabulunan 9 ilkokul arasından amaçlı örnekleme yöntemlerinden kritik durumörneklemesi ile oluĢturulmuĢtur. AraĢtırmada veriler gözlem, görüĢme ve dokümananalizi yöntemleriyle elde edilmiĢtir. AraĢtırma verilerin analizinde iki aĢamalı birsüreç izlenmiĢtir. Birinci aĢamada oluĢturulan veri seti çocukların katılım hakkıaçısından içerik analizi yapılarak çözümlenmiĢtir. Bu aĢamada okulda çocuklarınkarar ve planlama sürecine katılımının sağlandığı durumlar belirlenmiĢtir. ĠkinciaĢamada ise belirlenen bu durumlarda çocukların katılım hakkının gerçekleĢmedüzeyini belirleyebilmek için betimsel analiz yapılmıĢtır. AraĢtırma kapsamında,incelenen okulda çocukların katılım hakkı gerçekleĢme düzeyi ile ilgili üçü yasaldüzenlemeler kaynaklı olmak üzere 15 farklı düzenleme belirlenmiĢtir. Yasaldüzenlemelerden kaynaklı sosyal etkinlikler düzenleme kuruluna ve rehberlikkomisyonuna çocukların katılımının sağlanamadığı; okul öğrenci meclisine iseçocukların katılımının sağlandığı ancak çocukların karar süreçlerine doğrudankatılımlarının sağlanmadığı saptanmıĢtır. Ayrıca, yasal düzenlemeler dıĢında kalandurumlarda çocukların katılım hakkının gerçekleĢme düzeyinin sınıf bazlı olarakdeğiĢtiği belirlenmiĢtir. Aynı zamanda, okul düzeyinde planlama ve karar sürecineçocukların katılımın sınıf düzeyindeki uygulamalara göre daha sınırlı olduğugözlenmiĢtir. AraĢtırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda okullarda çocukkatılımın etkin olarak sağlanabilmesi için okul müdürleri ve öğretmenlere hizmet içieğitim verilmesi, okul düzeyinde çocukların karar ve planlama süreçlerinekatılımlarının sağlayıcı çalıĢmalar yapılması önerilebilir.

This research in which an examination of the level of children‟s right toparticipation in a high quality primary school was aimed is a case study. Study groupof this research was created fromamong 9 primary schools in Sivas, Kangalviacritical case study sampling which is one of the purposivesample method. Theresearch data was collected with observations, interviews and document analysis. Atwo-step process was followed in the analysis of the data. In the first step, the dataset was analyzed by content analysis in terms of childrens‟ right to participation andthe cases where children are involved in the decision-making and planning processes.Descriptive analysis was performed to determine their level of participation in thesecond step. 15 different arrangementsrelated to the childrens‟ right to participationhas been identified in the shools. These were determined that the participation ofchildren in the guidance committee and social events organizing committee could notbe achieved becasuse of legal regulations. Besides that, the participation of childrento the school student council was provided but their participation in decision makingprocess was not. Inaddition, realization level of children‟s right to participation hasbeen changed depend on classroom in cases outside legal regulations. Theirparticipation in the school-level planning and decision processes were more limitedthan classroom-level activities as well. In-service training for headmasters andteachers, performing school-level works to provide participation of children indecision and planning processes can be suggested depend on the results from thisresearch