Öğretmenlerin etik liderlik algısının işle bütünleşme ile olan ilişkisinde pozitif psikolojik sermayenin aracılık etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye ve etik liderlik algılarının işle bütünleşmeye olan etkisinin belirlenmesi ve bu ilişkide pozitif psikolojik sermayenin aracılık rolünün bulunup bulunmadığını incelemektir. Ayrıca öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye ve etik liderlik algılarının işle bütünleşmeye olan etkisine dair öğretmen görüşlerinin incelenmesi de amaçlanmıştır. Araştırmada nicel ve nitel tekniklerin bir arada kullanıldığı karma yöntem modellerinden sıralı açımlayıcı tasarım modeli kullanılmıştır. Araştırmanın nicel bölümünün örneklemi, 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Gaziantep İli Şahinbey ve Şehitkamil Merkez ilçelerindeki ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 982 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada nicel veriler, Luthans ve vd. (2007) tarafından geliştirilen `Psikolojik Sermaye Ölceği`, Yılmaz (2005) tarafından geliştirilen `Etik Liderlik Algısı Ölçeği, ve Schaufeli vd. (2002) tarafından geliştirilen Utrecht İşle Bütünleşme Ölçeği ile toplanmıştır. Nitel veriler ise araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile nicel verilerin toplandığı okullardaki 24 öğretmenden toplanmıştır. Araştırmanın nicel kısmının analizinde yapısal eşitlik modeli analizi ile birlikte, regresyon, korelasyon ve betimsel analizleri; nitel verilerin analizinde ise içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular, öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye ve etik liderlik algıları ile işle bütünleşmeleri arasında pozitif ve anlamlı bir ilişkinin olduğunu göstermiştir. Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye ve etik liderlik algılarının işle bütünleşmenin önemli bir yordayıcısı olduğu gözlenmiştir. Ayrıca öğretmenlerin etik liderlik algılarının işle bütünleşme ile olan ilişkisinde pozitif psikolojik sermayenin kısmi aracılık rolü olduğu bulunmuştur. Nitel araştırma sonuçlarına göre ise, öğretmenlerin pozitif psikolojik sermayelerinin; belirlenen hedeflere ulaşmada, zorluklara karşı farklı çözüm yolları üretmede, beklenen performansı yakalamada işle bütünleşmeyi olumlu etkileme durumu teyit edilmiştir. Ayrıca öğretmenlerin algılarına göre etik liderlik özelliklerine sahip yöneticilerin, çalışma ortamındaki atmosferi olumlu etkilediği ve yöneticilerin göstermiş olduğu etik davranışların işle bütünleşmede etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma bulgularına dayalı olarak araştırmacılara ve uygulayıcılara yönelik önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Pozitif Psikolojik Sermaye, Etik Liderlik, İşle Bütünleşme

The purpose of this study is to assess the effects of positive pscyhological capital and ethical leadership perceptions of elementary, middle, and high school teachers on work engagement and to understand the mediative role of positive psychological capital in this relationship. Furthermore, examining the teachers' perceptions on the effects of positive psychological capital and ethical leadership perceptions on work engagement is also aimed at. In this study, a mixed-methods research approact was employed with in a sequential exploratory design model approach. The sample size for the quantitative stream of the study consisted of 982 elementary, middle, and high school teachers in Sahinbey and Sehitkamil sub provinces of the Greater Gaziantep province, during the 2015-2016 academic year. The `Psychological Capital Scale` developed by Luthans et al. (2007), `Ethical Leadership Perception Scale` developed by Yilmaz (2005), and the Utrecht Work Engagement Scale developed by Schaufeli et al. (2002) were in employed in data collection. The qualitative data of this study were collected from 24 teachers who work in the same schools (where quantitative data were collected) by using semi-structured interview protocol, developed by the researcher. A structural equation model, regression, correlation and descriptive analyses were used for the quantitative data analysis while content analysis was carried out for the qualitative data portion The findings of the study revealed a positive and significant relationship between positive pscyhological capital and ethical leadership perceptions, and work engagement. It was shown that positive pscyhological capital and ethical leadership perceptions the teachers seemed to be an important predictor of work engagement. Additionally, it was also found that the positive psychological capital has a partial mediative role in the relationship between ethical leadership perceptions and work engagement. The qualitative analysis confirmed the positive impact of teachers' positive psychological capital on reaching goals, finding different solutions for the problems they encountered, and achieving the expected performance. Based on the partitipant teachers' perceptions, leaders equipped with ethical leadership characteristics seemed to have impacted the work environment positively, and the ethical behaviors of leaders seemed to have to impacted their work engagement. Based on the results of this study, some recommendations for researchers and practitioners were given.Key Words: Positive Psychological Capital, Ethical Leadership, Work Engagement