Türkiye`deki anıt heykel uygulamaları ışığında yapılan heykel projeleri

Abstract

Araştırma konusu olarak, Türkiye'deki Anıt Heykel Uygulamaları Işığında Yapılan Heykel Projeleri seçilmiştir. Konu içeriği açıklayıcı bir tavır ise, heykel konusu teorik alt yapısını tarihsel süreç içerisindeki anıtın yeri ile sanat formlarının ilişkisini kapsar. Başlangıcından günümüze süre gelen izlenimlerde figüratif ve nonfigüratif anlayışta heykel eylemleri gerçekleştirilmiştir. Heykel ismi geneli kapsamaktadır. İçerisindeki çeşitlilik boyutlarında anıt kavramı sınırlılık taşımaktadır. Kavramların plâstik değerlerle biçimlere dönüştürülmesi sürecinde teorik eylem örneklerle kuramsal açıdan desteklenmiştir.Tezin amacı mekân ve heykel plâstiğinin analiz ve sentezidir. Bu amaç doğrultusunda Cumhuriyet öncesi, Cumhuriyet dönemi ve Cumhuriyet sonrası, Türk heykeli anıt boyutuyla değerlendirilmiştir. Tez toplam dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde anıt kavramının heykel sanatı bağlamında değerlendirilmesi ile kavram tanımları ve şehir tasarımı içinde heykel algısı yer almaktadır. İkinci bölümde Türk heykeli ve heykeltraşları, çağdaş Türk heykel sanatı içeriğinde iç, dış mekân bağlamında soyut heykel ve anıt ilişkisi oluşturmuştur. Üçüncü bölümde maket anıt heykel uygulamaları, teknik aşama ve mekân yerleştirmede özgün anıt heykel proje tasarımları bulunmaktadır. Dördüncü bölüm değerlendirme ve sonuç olarak tamamlanmaktadır.Heykel tarihinin ve çağdaş soyut heykel kavrayışının günümüze uzantısı, iletimi, konumu, buluştuğu noktalarda duruşu olarak konu içeriğini anlamlandırır. Genel olarak Türk heykel sanatında anıt kavramı batı sanatından yansımalar taşımakla beraber kendi ifade olanaklarınıda kullanmıştır. Ayrıca çağdaş anıt heykel uygulamalarına örnek tasarımlar oluşturulması hedeflenmektedir. Bu açıdan maket ölçeğinde özgün anıt heykel projeleri platformlar olarak adlandırılmıştır. Anıt ve heykel kavramı eşliğinde Türkiye'de yetişmiş sanatçıları ile eserleri incelenmiştir. Anıt unsuru kapsamlı olarak tanımlanmış, çeşitleri örnekler üzerinden araştırılmıştır. Dönemlerinde her bir sanatçının plâstik ve estetik anlayış farklılıklar taşıdıkları analiz edilerek ele alınmıştır. Cumhuriyet'le birlikte Atatürk heykelleri ile başlayan anıt heykel kavramı çevre, alan, kent, mekân açısından da değerlendirilmiştir. Atatürk heykelleri dışında kırılma noktası 1950'li yıllarda başlayan soyutlamalardır. Çağdaş soyut heykel çalışmalarından da söz edilmiştir. Tezin sonucunda araştırmanın sonraki çalışmalara kaynak olması beklentidir. Plâstik anlayıştaki tüm veriler kullanılmaya çalışılırken duyusal ve sezgisel diyalog sağlanmıştır. Bu tez dahilindeki anıt plâstiğinde özgün anıt heykel denemeleri de mekâna dahil edilmiştir. Düşünsel bir olgu, yeni bir anlatım dili oluşturulmuştur.Anahtar Kelimeler : Anıt, Türk Heykel Sanatı, Cumhuriyet Dönemi

Monumental sculpture trials in the light of monumental sculpture practice hava been determined as the subject of the research. If the content of the topic is an explanatory attitude; subject of sculpture covers its theoretical infrastructure position of monument in historical process with the connection of artistic forms. Sculpture actions in figurative and non-figurative concepts have been taking place in impressions that are ongoing since the beginning. The concept of sculpture covers the general. The concept of monument in its diversity is limited. In the process of concepts turning into forms with plastic values, theoretical action has been supported hypothetically with examples.The purpose of the thesis is analysis and synthesis of space and sculpture plastic. To this end, pre-rupublican and republican Turkish sculpture has been evaluated on monumental scale. Extension, Connection, Situation of the present conception of contemporary abstract sculpture and the history of sculpture gives meaning to the content of the subject. Generally the expression of monument in Turkish art of sculpture is self- inferred as well as having reflections of the Western art. As a result of the thesis, the research is expected to be a source for subseguent studies. Furthermore, it is aimed to form designs of contemporary monumental sculpture. In this respect, scale model of the original sculpture projects are named as monumental platforms.Artists trained in Turkey and their Works have been investigated accompanied by the concept of monuments and sculptures. The monument factor has been defined comprehensively and investigated within various examples. Each artist in his own time was of plastic and aesthetic differences. The concept of monumental sculpture beginning with the statues of Atatürk by the Republic has been evaluated in terms of environment, space, town and venue. The breaking point here, except the statues of Atatürk is abstractions beginning in 1950 s. Contemporary abstract sculpture Works have also been mentioned about here. If the content is to be a little more detailed, the thesis consists of total four parts. The evaluation of monument concept in respect to art of sculpture is taken place in the first part. Sculpture and sculptors and the third part is about model sculpture examples and original project design. And the fourth part is the evaluation and conclusion part. Sensory and intuitive dialogue has been provided while trying to use all data in plastic concept. The original trials at monumental plastic within this thesis are aimed to be included to the location. There has been a new expression language, a case of intellectual developed.Key Words : Monument, Turkish Art of Sculpture, The Republican Era