Deplasmanlı milli ligde oynayan basketbolcuların üst ekstremite morfolojik özellikleri, istemli maksimal hareket genişlikleri, izometrik kuvvet ve serbest atış arasındaki ilişkiler

Abstract

VI. Öz DEPLASMANLI MİLLİ LİGDE OYNAYAN BASKETBOLCULARIN ÜST EKSTREMİTE MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ, İSTEMLİ MAKSİMAL HAREKET GENİŞLİKLERİ, İZOMETRİK KUVVET VE SERBEST ATIŞ ARASINDAKİ İLİŞKİLER Yapısal faktörler insan hareketini ve sportif performansı etkileyen önemli etmenlerdir. Bu çalışmada basketbol sporu temel alınarak Deplasmanlı Milli ligde Çukurova yöresinde basketbol oynayan yaş ortalaması 21 ± 4.44 olan 15 erkek ve 19 ± 2.07 olan 25 kız toplam 40 elit basketbolcunun üst ekstremite morfolojik özellikleri, istemli maksimal hareket genişlikleri(Range of Motion=ROM), bu genişliklerdeki izometrik kuvvet ve serbest atış arasındaki ilişkilerin saptanması amaçlandı. Clavicula uzunluğu mezura, üst ekstremite segment uzunlukları kayan kaliper, boy uzunluğu boy ölçer, vücut ağırlığı elektronik baskül. ROM goniometre, izometrik kuvvet ölçümleri el dinamometresi, serbest atış ise Etiskol'un serbest atış testi ile ölçüldü. Deneklerin bireysel özelliklerini saptamak amacıyla ölçüm öncesi bir bilgi formu düzenlendi.İstatistiksel analizler için CSS Programında 3 yönlü ANOVA, Adımsal çoklu regresyon ve nonparametrik Spearman R testleri uygulandı. ANOVA testinde grupların farklı olması durumunda eşit büyüklükte olmayan örnekler için TUKEY-HSD testi ile farklılığın hangi gruptan kaynaklandığı saptandı. Bütün testlerde anlamlılık düzeyi P< 0.05 olarak kabul edildi. Boy uzunluğu erkeklerde 187 ± 0.88 cm, kızlarda 172 ± 0.51 cm saptandı. Üst ekstremite uzunluk ölçüleri bakımından aynı bireyde sağ ve sol tarafta anlamlı farklılık bulunamadı(P>0.05). Sağ taraf referans olarak alındığında erkeklerde clavicula uzunluğu 16.2 ± 0.70 cm, kol uzunluğu 34 ± 2.02 cm, önkol uzunluğu 24.9 ± 1.63 cm, el uzunluğu 14.7 ± 1.21 cm, kızlarda clavicula uzunluğu 15.1 ± 0.80 cm, kol uzunluğu 30.6 ± 1.36 cm, önkol uzunluğu 22 ± 1.13 cm ve el uzunluğu 1 3.6 ± 0.91 cm olarak belirlendi.Uzunlukları etkileyen en önemli etmenin cinsiyet olduğu(P=0. 000063) ve cinsiyet ile mevki arasında da anlamlı bir etkileşimin bulunduğu saptandı(P=0.004). Scapula şeklinin omuz ekleminin elevasyonunu ve scapulanın hareketlerini ileri derecede etkilediği belirlendi. ROM ve İzometrik kuvvetin erkeklerde kızlara göre daha fazla olduğu(sırasıyla P=O.003692 ve P=0.000187) ve izometrik kuvvetin ROM'a doğrudan bağlı olduğu da saptandı. Serbest atış ile yaş(r=0.48 ve P<0.01) ve antrenman yaşı (r=0.46 ve P<0.01) arasında anlamlı pozitif ilişki, omuz fleksiyonu arasında ise anlamlı negatif ilişki(r=0.37 ve P<0.01) bulundu. Bu bulgulara dayanarak; basketbolcuların vücut tipi bakımından toplum ortalamasından farklı olduğu, cinsiyetin; boy, üst ekstremite segment uzunlukları, ROM ve izometrik kuvveti etkileyen en önemli değişken olduğu, scapula'nın omuz ekleminin abduksiyonunda önemli düzeyde harekete katıldığı ve kuvvet summasyonu ile serbest atış kavsinin azaltılmasının deneyimli basketbolcular tarafından kendiliğinden oluşturulduğu sonucu çıkarılmıştır. XIVII.ANAHTAR SÖZCÜKLER İstemli hareket: Vücudun herhangi bir kısmının iradeye bağlı olarak pozisyon değiştirmesi. İstemli hareket genişliği (ROM): Bireyin istemli olarak gerçekleştireceği hareketler sırasında eklemde meydana gelen maksimal açı. Dirsek taşıma açısı: Humerus ekseni ile önkol kemikleri arasındaki açı. Serbest atış: Hücum oyuncusunun topu direkt olarak potaya atma aksiyonu. İzometrik kuvvet : Kasın izometrik kasılması sonucu meydana gelen kuvvet. XII

VIII. ABSTRACT THE RELATIONSHIP AMONG ANTHROPOMETRIC MEASUREMENTS, RANGE OF MOTION, ISOMETRIC STRENGTH AND FREE THROW IN ELITE BASKETBALL PLAYERS The morphology is the important factor that affects both the human motion and the sportive performance. This study was designed to examine the relationship among the antropometric measurements, range of motion (ROM), isometric strenghth of upper extremity and free throw. 1 5 males and 25 females (n=40) league basketball players in Çukurova region volunteered to be subjects for this investigation. The mean age of male was 21 ± 4.44 SD and that of female was 19 ± 2.07 SD. Stature was measured using a movable antropometer. Weigth was measured with electronic scala. The length measurement of clavicle was made with meter stick. Sliding caliper was used for the measurement of upper ekstremity segment length. Range of motion was measured goniometrically. The measurement of isometric strength was made using a hand-grip dynamometer. Etiskol Free Throw Shot test was used for the determination of free throw numbers. All measurements repeated three times and the average was recorded. A data form was completed by the players in order to gather an information about personel qualification. Data were analyzed with three-way [gender(male,female) x position(guard,forward and center) x scapular type ( convex, concave and straight)] between-repeated measures ANOVA and step-wise multiple regression followed by nonparametric Spearman R using complete statistical system (CSS) program. Tukey-HSD (for unequal size samples) post hoc analyses were used to examine pairwise comparisons. For all analyses a- level was set at 0.05. Stature was 1.87 ± 0.88 cm for male and 1.72 ± 0.51 cm for female. There was no significant intraindividual difference in upper extremity segment lenghts (P>0.05). By taking right side as a reference, the mean lenghts were as follows: XIIIThe measurements of male; the clavicular length =16.2 ± 070 cm, shoulder-elbow lenght = 34 ± 2.02 cm, elbow-wrist length = 24.9 ± 1.63 cm and hand length = 14.7 ± 1.21 cm. The measurements of female; clavicular length =15.1 ± 080 cm, shoulder-elbow lenght = 30.6 ± 1.36 cm, elbow- wrist length = 22 ± 1.33 cm and hand length = 13.6 ± 0.91 cm. Three-way ANOVA showed that Gender was the main effect for the segment lengths (P=0.000063). There was significant interaction between gender and position (P=0.004). ROM and isometric strength of male were significantly greater than that of female (P=0. 003692). The scapular type was the highly significant main effect for the abduction of arm and the movements of scapulae (P= 0.000). Multiple regression indicated that isometric strenght was related to ROM. We also found that the significant positive relationship between free throw and age (r=0.48 and P<0.01) and training duration (r=0.46 and PO.01). There was the significant negative relationship between free throw and ROM of shoulder joint in flexion (r= -0.37 and P<0.01). However, the significant positive relationship between free throw and isometric strenght in flexion of shoulder joint. Based on these findings, we can draw conclusion that a) the body shape of the basketball players differ from the general society, b) Gender is significant main effect for stature, weight, upper extremity segment lenghts, ROM and isometric strength, c) scapular movements accompany on elevation of the arm and d) the force summation and flattening of the arc of the free throw are realized spontaneously by the experienced basketball players. XIVIX. KEYWORDS Voluntary motion :Voluntarly change of position in relation to any part of body Range of motion (ROM) : The achievable angle arising between voluntary motion. Carrying angle : The deviation between the axes of the humerus and forearm. Free throw : The direct throwing action of forward player throwing the ball to the basket. Isometric strength : The strength rising as a result of isometric contraction of the muscle. XV