Geleneksel Türk çalgı müziği üst düzey icracılarının performans gelişim süreci ile devlet konservatuvarları çalgı eğitiminde kullanılan öğretim yöntemleri üzerine karşılaştırmalı bir araştırma

Abstract

GELENEKSEL TÜRK ÇALGI MÜZİĞİ ÜST DÜZEY İCRACILARININ PERFORMANS GELİŞİM SÜRECİ İLE DEVLET KONSERVATUVARLARI ÇALGI EĞİTİMİNDE KULLANILAN ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ ÜZERİNE KARŞILAŞTIRMALI BİR ARAŞTIRMA Arda GÖKSUErciyes Üniversitesi, Güzel Sanatlar EnstitüsüDoktora Tezi, Haziran 2014Danışman: Prof. Dr. N. Oya LEVENDOĞLU ÖNERÖZETBu araştırmanın amacı, Türk çalgı müziği üst düzey icracılarının performans gelişim süreçlerini ayrıntılı bir şekilde incelemek, onların bu süreç içerisinde kullandıkları çalışma yöntemlerinin, anlayış, uygulama ve durumların bugün devlet konservatuvarları çalgı eğitiminde ne derece kullanıldığını belirlemektir. Çalışmada elde edilen bilgilerden yola çıkılarak, devlet konservatuvarlarında verilen Türk çalgı müziği eğitiminin daha etkin bir işlerliğe kavuşturulmasına katkıda bulunmak da araştırmanın amaçları arasındadır. Araştırma iki aşamalı olup birinci aşama nitel araştırma tekniklerinden derin görüşme tekniği ile ikinci aşama ise nicel araştırma tekniklerinden olan anket tekniği ile yürütülmüştür. Bu aşamalara bağlı olarak çalışmanın iki evreni ve iki örneklemi bulunmaktadır. Birinci evreni, geleneksel Türk çalgı müziği üst düzey icracıları oluşturmaktadır. Ud, kanun, tanbur, ney, klasik kemençe çalgılarını çalan ve her birinden iki kişi olmak üzere belirlenen toplam 10 üst düzey icracı ise birinci örneklemi teşkil etmektedir. Belirlenen icracılar: Ud; Yurdal Tokcan, Necati Çelik. Kanun; Göksel Baktagir, Taner Sayacıoğlu. Tanbur; Murat Aydemir, Özer Özel. Ney; Ercan Irmak, Yavuz Akalın. Klasik Kemençe; Derya Türkan ve Selim Güler'dir. Çalışmanın ikinci evreni ise Türkiye'deki devlet ve vakıf üniversitelerine bağlı bütün konservatuvarlardır. Ud, kanun, tanbur, ney ve klasik kemençe çalgılarından en az dördünün eğitimini veren 11 devlet konservatuvarı/konservatuvar ise araştırmanın ikinci örneklemini oluşturmaktadır. İkinci örneklemi oluşturan devlet konservatuvarları /konservatuvarlar; Afyon Kocatepe Üniv. DK, Akdeniz Üniv. Antalya DK, Dicle Üniv. DK, Ege Üniv. DTMK, Fırat Üniv. DK, Gazi Üniv. TMDK, Gaziantep Üniv. TMDK, Haliç Üniv. K, İTÜ TMDK, Sakarya Üniv. DK ve Selçuk Üniv. Dilek Sabancı DK'dır. Araştırmanın ikinci örneklemi, yukarıda isimleri geçen dördü devlet Türk müziği konservatuvarı, altısı devlet konservatuvarı, biri konservatuvar (vakıf üniversitesine bağlı) olmak üzere toplam 11 kurum üzerinden yürütülmüştür. Görüşme formları üst düzey icracılar için, anket formları ise görüşme analizlerinin sonuçları doğrultusunda öğretim üyeleri/elemanları için yapılandırılmış ve uygulanmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler içerik çözümlemesi yöntemiyle, anketlerden elde edilen veriler ise sıklık, yüzde ve ki-kare testinden oluşan istatistiki yöntemlerle çözümlenmiştir. Araştırma için görüşme ve anket teknikleri ile toplanmış olan veriler yerli ve yabancı kaynakları içeren geniş bir literatür taraması ile desteklenmiştir. Çalışma sonucunda, üst düzey icracıların performans gelişim süreçlerinde kullandıkları yöntem, anlayış, uygulamalar ve içerisinde bulundukları genel durum ile devlet konservatuvarlarında verilen çalgı eğitiminde kullanılan yöntem, anlayış, uygulama ve durumlar karşılaştırılmış, tespit edilen benzerlik ve farklılıklar yorumlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Geleneksel Türk çalgı müziği; çalgı eğitimi; üst düzey icracılar; devlet konservatuvarı.

A COMPARATIVE STUDY ON THE PERFORMANCE DEVELOPMENT PROCESS OF TRADITIONAL TURKISH ENSTRUMENTAL MUSIC VIRTUOSOS AND THE TEACHING METHODS USED IN INSTRUMENT EDUCATION IN STATE CONSERVATORIESArda GÖKSUErciyes University, Institute of Fine Arts Ph. D. Thesis, June 2014Supervisor: Prof. Dr. N. Oya LEVENDOĞLU ÖNERABSTRACTThe aim of this study is to examine in detail the performance develop ment process of traditional Turkish enstrumental music virtuosos and to determine to what degree their work (practice) methods, understanding and practices they employ in this process are utilized (or not, as the case may be) in state conservatories. From the data obtained in the study, the main purpose of this study is make positive contribition to the efficiency of enstrumental Turkish music education in state conservatories.In the study, mostly qualitative interviews, descriptive research and quantitative survey methods were used. There are two universes and two samples in the study. The first universe is comprised of traditional Turkish enstrumental music virtuosos. 10 virtuosos playing ud, kanun, tanbur, ney and classical kemençe (two for each instrument) constitute the first sample. The selected virtuosos are as follows: Ud; Yurdal Tokcan, Necati Çelik. Kanun; Göksel Baktagir, Taner Sayacıoğlu. Tanbur; Murat Aydemir, Özer Özel. Ney; Ercan Irmak, Yavuz Akalın. Classical Kemençe; Derya Türkan, Selim Güler. The second universe of the study is all the conservatories associated with state and foundation universities in Turkey. The second sample is comprised of 11 state conservatories/conservatories that teach at least four of ud, kanun, tanbur, ney and classical kemençe instruments. Conservatories that make up the second sample are; Afyon Kocatepe Uni. State Conservatory (SC), Mediterranean Uni. Antalya SC, Dicle Uni. SC, Ege Uni. State Turkish Music Conservatory (STMC), Fırat Uni. SC, Gazi Uni. STMC, Gaziantep Uni. STMC, Haliç Uni. Conservatory, ITU STMC, Sakarya Uni. SC and Selçuk Uni. Dilek Sabancı SC. The second sample of the study was carried out on a total of 11 institutions mentioned above, comprising of four state Turkish music conservatories, six state conservatories and a foundation university conservatory.Interview forms were structure and applied for virtuosos, while survey forms were structured and applied for teaching staff according to the results of interview analyses. Content analysis of qualitative research method was performed for the analysis of interview forms, while quantitative statistical method was utilized for that of survey forms (frequency, percentage and chi-square). The data collected by interviews and surveys was supported by an extensive literature, containing books, journals, thesis, papers and presentations, both in Turkish and foreign language.In the study, we compared the methods, understanding, applications and general status that virtuosos of traditional Turkish enstrumental music use during their performance development processes and the methods, understanding, applications and situations that are used in instrument education in state conservatories. Resulting similarities and differences were discussed.Keywords: Traditional Turkish instrumental music; instrument education; virtuoso performers; state conservatory.