Günümüz anlayışında mevlevîlik ve mevlevî ayinleri

Abstract

Tarihsel süreç içerisinde insanı varoluşunun hakikatiyle ve Tanrı bilgisiyle buluşturmayı amaçlamış köklü ve kadim bir gelenek olan Mevlevîlik, inanç ve müzik ilişkisini Anadolu'da ortaya koyan en güçlü manevi örgütlenmelerden biridir. Bu doğrultuda kökleri Mevlâna Celaleddin Rumî'nin düşünce dünyasına dayanan müziğin ulvi vasıfları, Tanrı-insan ilişkisinde müziğin köprü vazifesi taşıdığı bir misyonu ortaya koymuştur. Mevlâna Celaleddin Rumî'nin ölümünden sonra kurulan Mevlevî geleneği çatısı altında müzik sanatı, manevi değerlerle iç içe gelişim göstermiş ve Mevlevî ayin geleneğindeki etkili, sanatlı ve incelikli müzik anlayışını yansıtan varlığıyla hem Türk müziğinde hem de Mevlevî geleneğinde özel bir konuma yerleşmiştir. Bu sebeple Mevlevî geleneği, insanın manevi yolculuğunu destekleyen, evrensel değerlere vurgu yapan, ilahi değerleri ortaya koymada ise sanatı ve müziği bu mana dünyasıyla bütünleştiren bir yaşam biçimiyle varoluş göstermiştir. Dolayısıyla, Mevlevîliği yansıtan, kişi, kurum ve faaliyetlerin bütününün maneviyatla kuvvetli bağlarının bulunması doğal bir beklentidir. Bu manada günümüzde Mevlevîliğin varoluş gösterdiği her türlü faaliyette, manevi bağların varlığı, geleneğin yaşanması ve idrak edilebilmesi önemli bir husustur. Söz konusu mana dünyasının, günümüz Mevlevîlik anlayışında ve ayin geleneğindeki varlığının, Mevlevîlikle ilişkili olan görüşme kişilerinin algı dünyası üzerinden sorgulanması bu çalışmanın amacını oluşturmuştur. Görüşme kişilerinin perspektifleriyle aydınlatmaya çalıştığımız `Günümüz Anlayışında Mevlevîlik ve Mevlevî Ayinleri` konusu, bu çalışma alanının farklı boyutlarını yansıtabilecek algı zenginliklerini ortaya koyabilme adına nitel araştırma yöntem ve teknikleriyle yürütülmüş bir alan çalışması sürecini içermiştir. Böylece bireye ve topluma ışık tutabilecek mirası bünyesinde barındıran bu kadim geleneğin, günümüzdeki varlığını içeren yansımaları çok boyutlu analiz edilerek mercek altına alınmıştır. Anahtar Kelimeler: Mevlevîlik, Mevlevî ayin geleneği, ayin müziği, inanç ve müzik ilişkisi, günümüzde Mevlevîlik ve Mevlevî ayinleri.

Mevleviyeh, a deeply rooted and old tradition that aims to bring human beings together with the truth of existence and God's knowledge throughout the historical process, is one of the most powerful spiritual organizations that reveal religion and music in Anatolia.Lofty quality of music, roots of which are based on Mevlâna Celaleddin Rumi's world of thought, put forward the mission that function as a bridge in god-human relationship.The musical art, founded under the Maulawi tradition after Rumi's death, settled into special status both in Turkish music and in Maulawi tradition with exhibition of concentric development by spiritual development and reflecting efficient, artistic and graceful music appreciation at Maulawi ritual. Therefore, Maulawi tradition, supports spiritual expedition of human, emphasizing the universal values, in the case of divine dignity, demonstrated existence with a life-style that unify the art and music with this denotation World. Therefore, it is a natural expectation that people, institutions and all of the activities that reflect Mevleviyeh have strong ties with the spirituality. In this sense, the existence of spiritual ties, the experiencing of tradition and being able to be perceived in all kinds of today's activities that shows Mevleviyeh existence is an important issue. The aim of this study was to question the interviewees related to Mevleviyeh about the world of meaning and the existence of it in today's Mevleviyeh ritual tradition through their perceptions. The topic of today's Mevleviyeh and Maulawi ritual which we are attempting to clarify with perspectives of interviewees, consisted of the process of field survey for the exposing the perception richness, reflecting the different aspect of the study, and conducted qualitative research method and techniques. Thus, containing the today's existence, reflections of this old tradition embodied the inheritance which will be able to shed light on society and individual, were examined by multidimensional analyzing.Keywords: Mevleviyeh, Maulawi rituel tradition, ritual music, belief and music relationship, today's Mevleviyeh and Maulawi rituals.