Orta Marmara Denizi holosen dönemi bentik foraminifer paleoekolojisi sapropel oluşumları ile ilişkisi

Abstract

ÖZET Akdeniz'in sularının İstanbul Boğazı yolu ile Karadenize geçmesi ile Holosen Döneminde Akdeniz-Marmara-Karadeniz bağlantısı gerçekleşir. Bu bağlantının sonucunda bölgeye bir çok organizma yerleşmiştir. Foraminifera, bu su geçişlerini açıklamada kullanılan organizmalardan içinde önemli bir gruptur. Bu çalışmada, MTA tararından Marmara Denizi orta sırttan (su derinliği 364 m) alman 03.95 m uzunluğundaki C-10, Urania araştırma gemisi tarafından Adaların güney kesiminden (su derinliği 89.7 m) alman, 6.00 m uzunluğunda ki PIC-40 ve Fransız araştırma gemisi Marion Dufresne tararından İmralı Adası Kuzeyinden (su derinliği 250 m) alınan 4.56 m uzunluğunda ki MD 01 2426 karotlan incelenmiş ve Orta Marmara Denizi'nin Holosen Dönemi bentik foraminifer paleoekolojisi ve sapropel oluşumları ile ilişkileri ortaya çıkartılmıştır. C- 10 ve MD 01 2426 karotunda denizel ve gölsel olmak üzere iki ayrı birim, PIC- 40 karotunda üç ayrı birim bulunmaktadır. PIC-40 istifinde iki denizel birim arasında bir uyumsuzluk düzlemi görülmektedir. Denizel birim içerisinde, çoğunlukla dysoksik ortamı karakterize eden Bulimina, Brizalina, Cassidulina ve Hyalinea bentik foraminiferleri ile planktik foraminifer; Globigerina, gölsel birim içerisinde ise düşük tuzluluk temsilcisi olan bivalvia; Dreissena rostriformis görülür. Organik karbon analizleri sonucunda elde edilen jeokimyasal veriler ile bentik foraminifer dağılımları karşılaştırılarak istiflerde ki sapropel seviyeleri belirlenmiş ve karşılaştırılmıştır. Buna göre, C-10 ve MD 01 2426 karotlannda 10.600-6400 GÖY (Günümüzden Önce Yıl) alt sapropel, PIC-40 karotunda ise alt sapropel ve 4750 ve 3200 GÖY üst sapropel düzeyleri görülmektedir. İstiflerde ki paleontolojik ve jeokimyasal çalışmalar, Marmara Denizi'nin geç Pleistosen-Holosen Döneminde ki deniz-göl-deniz ortamlarının özelliklerini belirtmiştir. VI

SUMMARY With the flow of Mediterranean waters to Black Sea in Holocene Mediterranean- Marmara-Black Sea connection emerges. Consequently many organisms settled in the region. Foraminifera is one of the most important organisms to explain these connections. In this research, three cores; a 3.95 m long C-10 extracted from Sea of Marmara (depth 364 m) by MTA, a 6.00 m long PIC-40 extracted from the north of Princess Islands (depth 89.7 m) by Urania research vessel and a 4.56 m long MD 01 2426 extracted from the north of İmrali Island (depth 250 m) by Marion Dufresne were examined and the relation of The Sea of Marmara to Holocene benthic foraminifera paleoecology and sapropel formations is revealed. In C- 10 and MD 01 2426 cores two different units, marine and lacusterine and in PIC-40 core three different units are observed. In PIC-40 stacking, an unconformity plane between two marine units are observed. In marine unit, Bulimina, Brizalina, Cassidulina and Hyalinea, which mostly represent dysoxsic environment along with planktic foraminifera Globigerina is inspected along with Dreissena rostriformis bivalvia, which is a representative of low salinity levels in lacusterine unit. Geochemical data acquired after organic carbon analysis were compared with benthic foraminifera distribution in order to determine and compare the sapropel levels. According to these, in C-10 and MD 01 2426 cores low sapropel levels belonging to 10.600-6.400 BP (Before Present) and in PIC-30 core low sapropel levels and high sapropel levels belonging to 4750 and 3200 BP are observed. Paleontologic and geochemical studies indicate that Sea of Marmara carries the properties of post Pleistonic-Holosenic different (marine-lacustrine) environments. vn