Doğu Marmara (İzmit Körfezi) holosen bentik foraminiferleri, ortamsal koşulları ve sapropeller ile ilişkisi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, Doğu Marmara'da Hersek Deltasının batısından 154 m su derinliğinden alınan, 02.47 m uzunluğundaki C-16 nolu karot ve Hersek deltası doğusunda Karamürsel çukurluğu içinden 102 m su derinliğinden alınan, 03.70 m uzunluğundaki IZ-35 nolu karot incelenmiştir. Marmara Denizi, Pleyistosen-Holosen süresince tekrarlanan transgresyonlardan etkilenerek, Akdeniz ve Karadeniz sulan ile karışmış, kendine has ortam koşullan ile de çok çeşitli bentik cins ve türleri ile temsil edilen zengin bir foraminifer topluluğuna sahip olmuştur. izmit Körfezi' ndeki çökelme koşullan, Pleyistosen-Holosen süresince büyük bir olasılıkla KAF zonu ve Yalakdere Deltası'nm kontrolünde gelişmiştir. Bu çalışma kapsamında incelenen C-16 nolu karotta rastlanılan çakıllı seviyeler bu görüşü desteklemektedir. C-16 ve IZ-35 nolu karotlarda seviyelere göre saptanan foraminifer miktarlan ve yapılan organik karbon analizleri, bazı seviyelerde sapropel düzeylerinin olduğunu göstermektedir. Her iki karotta belirlenen bu alt sapropel düzeylerinin yaşı, 10.600- 6400 GÖY (Günümüzden Önce Yıl) dür. Çalışılan her iki karotun hemen hemen tüm seviyeleri foraminifer topluluğunca zengin olup, çoğunlukla dysoksik ortamı karakterize eden Bulimina, Brizalina, Cassidulina ve Hyatinea bentik foraminiferleri, Globigerina planktik foraminiferi ve göl ortamında düşük tuzluluğu karakterize eden bivalvia; Dreissena rostriformis ile temsil edilir. Özellikle bu türlerin çok sayıda olması ortamın nispeten derin denizel karakterde olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte birçok türün kavkılannın kısmen veya tamamen piritle dolu oluşu ortamın derin, sakin ve dysoksik olduğunu ortaya koymaktadır. IZ-35 nolu karotun en alt seviyelerinde gölsel ortam hakimdir. Bununla birlikte, üste kadar tüm seviyeleri ve C-16 nolu karotun tümü derin denizel ortam karakteristiğini yansıtmaktadır. vı

SUMMARY In this study; a 2.47 m long C-16 core recovered from 154 m depth of west of Hersek Delta, in Eastern Marmara Sea and a 3.70 m long IZ-35 core extracted from 102 m depth of Karamürsel trough at east of Hersek Delta are examined. Marmara Sea, being effected by the transgressions repeated during the Pleistocene- Holocene period had mixed with Mediterranean and Black Sea waters and with it's unique environment has housed varied benthic types and species which form a rich foraminifera group. The precipitate conditions in İzmit Körfezi were most probably developed during the Pleistocene-Holocene period, under the control of KAF Zone and Yalakdere Delta. Information acquired from C-16 core which indicates the pebbled levels support this opinion. Amount of foraminifera detected and organic carbon analysis conducted on C-16 and IZ-35 cores indicate that there are sapropel levels at some level. These sapropel levels detected at the mentioned cores are aged between 10.600-6400 BP (before present). Both of the examined cores' levels are rich in foraminifera groups. They are represented by Bulimina, Brizatina, Cassidulina andHyalinea benthic foraminiferas, Globigerina planktic foraminifera which characterizes dysoxic environment and Dreissena rostriformis bivalvia which characterizes low sodium levels in a lake. When especially these species are at high levels, it indicates a relatively deep sea character. Along with these data, most of the species' shells are fully or partially filled with pyrite; thus indicating a deep, calm and dysoxic environment. In the underside of the IZ-35 core a lake environment is dominant. On the other hand, all the levels to the top and the whole of C-16 core reflect the sea environment characteristic. vu