Makam ve söz bileşenleri açısından Kazak halk müziğine genel bir bakış

Abstract

MAKAM VE SÖZ BİLEŞENLERİ AÇISINDANKAZAK HALK MÜZİĞİNE GENEL BİR BAKIŞMustafa Emre TOKERErciyes Üniversitesi Güzel sanatlar EnstitüsüYüksek Lisans Tezi, Haziran 2019Danışman: Prof. Dr. N. Oya LEVENDOĞLU ÖNER2. Danışman: Doç. Dr. Cenk GÜRAYÖZETBu çalışmanın amacı, Kazak halk müziğini nağme ve söz unsurları bakımından değerlendirerek bu bölgenin nasıl bir müzik geleneğine sahip olduğunu ortaya koymaktır. Bölge hakkında yapılan çalışmaların literatürde son derece az yer alması ve Kazak müziğine dair eldeki bilgilerin sınırlılığı, böyle bir çalışmanın yürütülmesine zemin hazırlamıştır. Bu yönüyle, tez alandaki öncü çalışmalar arasında olması nedeniyle önemlidir. Çalışma, nitel araştırma geleneğine dayanan bir yaklaşıma sahip olup temel veri kaynakları Kazakistan bölgesinden görüşme kişilerine ve âşıklara dayanmaktadır. Veriler, 2012 yılında Doç. Dr. Cenk Güray'ın Kazakistan'ın Karagandi bölgesine yaptığı bir araştırma gezisi esnasında kayıt altına alınmıştır. Görüşme kişilerinin aktardığı verilerin ve icraların çözümlenmesi içerik analizi ile gerçekleştirilmiş, Kazak halk müziği içerisinde bulunan birçok terim bu yolla çalışmada ortaya konulmuştur. Söz analizlerinin yapılmasıyla Kazakistan halk şarkılarında kullanılan temalar belirlenmiş, ezgisel analizler ise Anadolu coğrafyası Türk makam müziği geleneği ile karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, çalışmada değerlendirilen Kazakistan saz müziği eserlerinin bir buçuk oktavlık ses alanı içinde gerçekleştiği ve pentatonik yapıda olduğu görülmüştür. Halk şarkıları ise bir oktavlık ses sahası içinde icra edilmekte ve büyük oranda makam geleneğine yaklaşan nağmeler bulunmaktadır. Bu nağmeler, büyük oranda Anadolu coğrafyası makam geleneğinde kullanılan Hüseyni, Uşşak, Rast, Segâh, Buselik, Kürdi makam çekirdekleri ile benzerlik göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Kazakistan Müziği, Küy, Makam, Âşıklık geleneği

A GENERAL VIEW OF KAZAKH FOLK MUSICFROM THE PERSPECTIVE OF MAQAM AND SYNTACTICSMustafa Emre TOKERErciyes University, Institution of Fine ArtsMaster Thesis, June 2019Supervisor: Prof. Dr. N. Oya LEVENDOĞLU ÖNERCo-Supervisor: Doç. Dr. Cenk GÜRAYSUMMARYThis study aims at evaluating the Kazakh folk music in terms of tune and word elements and revealing what kind of musical tradition this region has. The fact that the studies on this region are very few in the literature and the limited knowledge of Kazakh music have prepared the basis for conducting such a study. From this respect, this thesis is important because it is among the leading studies in the field. The study has an approach based on the qualitative research tradition and the main data sources are based on interviewees and minstrels from Kazakhstan region. The data were recorded by Assoc. Dr. Cenk Güray during a research trip to the Karagandi region of Kazakhstan in 2012. The analysis of the data and performances conveyed by the interviewees was carried out by content analysis, and many terms in Kazakh folk music were put forward in this study. The themes used in the folk songs of Kazakhstan were determined by performing the word analysis, and the melodic analyses were evaluated by comparing the Anatolian geography with the Turkish makam music tradition. As a result, it was determined that the Kazakhstan instrumental works evaluated in this study took place within a one and a half octave sound field and were pentatonic. As to folk songs, they are performed in one octave sound field and there are some tunes approaching the tradition of makam. These tunes show similarities with Hüseyni, Uşşak, Rast, Segâh, Buselik and Kürdi makam cores, which are used in the Anatolian tradition.Keywords: Kazakhstan Music, Küy , Makam, Minstrel Tradition