Aka Gündüz Kutbay`ın ney taksimlerinin çözümlenmesi (Makam, form ve seyir özellikleri)

Abstract

Bu araştırma, Aka Gündüz Kutbay'ın Ney Taksimlerinin makam, seyir ve icra teknikleri bakımından çözümlenmesi amacı ile yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırma üç aşamada tamamlanmıştır. Araştırmanın birinci aşamasında, literatür taraması yapılmış, bu kapsamda konuya ışık tutabilecek yazılı ve görsel kaynaklara ulaşılmıştır. Araştırmanın ikinci aşamasında, Kutbay'ın taksim kayıtlarına ulaşılmış, araştırma kapsamında çözümlemesi yapılacak taksimler (11) belirlenmiştir. Kutbay'ın dijital ortamlarda (albümler ve sosyal paylaşım siteleri) ulaşılabilen, toplamda bireysel tek bir makamda icra ettiği, müşterek icra ettiği, geçiş taksimi olarak icra ettiği, birden fazla çalgı topluluğu eşliğinde icra ettiği ve şarkıların arasında ara taksim olarak icra ettiği olmak üzere 55 taksim kaydına ulaşılmıştır. Araştırma Kutbay'ın sadece kendisinin icracı (bir başka enstruman eşliği olmayan) olduğu, Kürdîli Hicazkâr, Evcârâ, Sûz-i Dil, Müsteâr, Muhayyer Sünbüle, Râst, Nihâvend, Segâh, Sabâ, Dügâh, Pençgâh mamkalarındaki taksimlerle sınırlı tutulmuştur. Aynı makamdaki taksimler arasından, makam özelliklerini daha fazla yansıtan ve teknik icra güçlüğü daha fazla olan taksimler seçilmiştir. Devamında, seçilen taksim kayıtlarının diktesi yapılmış, taksimler finale nota yazım programı vasıtasıyla notaya aktarılmıştır. Araştırmanın üçüncü ve son aşamasında, notaya alınan taksimlerin makam, seyir ve icra teknikleri bakımından çözümlemeleri yapılmıştır. Taksimlerin tamamında Kutbay'ın makam ve seyir özelliklerine bağlı kaldığı, geleneksel icra tekniklerinin yanı sıra kendine has icra tekniklerini ustalıkla kullandığı görülmüştür. Devamında yapılan tespitler ve yorumlar raporlaştırılmış, araştırmaya son hali verilmiştir.

This research was carried out with the aim of analyzing Aka Gündüz Kutbay's Ney improvisations in terms of maqam, melody characterıstıcs and performance techniques. For this purpose, the research was completed in three stages. In the first stage of the research, literature was searched and written and visual resources that would light on the subject were reached. In the second stage of the study, Kutbay's improvisation records were reached, in the scope of the research the improvisations to be analyzed (11) were determined. Kutbay's digital media (albums and social networking sites), which can be reached in total, performed in a single individual authority, jointly performed, performed as a transition improvisations, performed with more than one instrument group and performed as an intermediate improvisations between songs 55 improvisations record have been reached. The study was limited to the improvisations of the Kurdîli Hicazkâr, Evcârâ, Sûz-i Dil, Müsteâr, Muhayyer Sünbüle, Râst, Nihâvend, Segâh, Sabâ, Dügâh, Pençgâh maqams, where Kutbay was only the performer (not accompanied by another instrument). Among the improvisations in the same maqam, the imprivisations which reflect the maqam characteristics more and have more technical difficulties were chosen. Then, the selected records were dictated and the improvisations were transferred to the finals via the note writing program. In the third and final stage of the study, the notations improvisations into terms were analyzed in terms of maqam, melody characterıstıcs and performance techniques. It was seen that Kutbay adhered to the maqam and melody features of all improvisations, and he used his own performance techniques expertly as well as traditional performance techniques. Subsequent findings and comments were reported and the research was finalized.