Almacik bloku ve yakın çevresinin morfotektoniği

Abstract

Almacık Bloku coğrafik olarak Marmara Bölgesi`nin doğusunda Adapazarı, Düzce veBolu ovaları arasında yer alır. Blok doğu-batı doğrultusunda uzanan mercek şekilli birgeometriye sahiptir. Tektonik olarak Kuzey Anadolu Fay Sistemi içinde bulunur. Blokusınırlayan fayların neredeyse her biri sırasıyla geçen yüzyılda 1944 Bolu-Gerede, 1957Abant, 1967 Mudurnu Vadisi, 1999 İzmit ve 1999 Düzce depremleri ile kırılmıstır. Buçalışmanın amacı blokun Geç Senozoyik'ten günümüze kadar olan ki zaman aralığındamaruz kaldığı orta ve geniş ölçekli tektonik deformasyonun nicel olarakbelirlenmesidir. Bu amaçla ilk olarak sahadaki diri faylar haritalanmış bunların aktivitesınıflamaları yapılmış ve kinematikleri hakkında veri toplanmıştır. Sahadakineotektonik çatının belirlenmesinden sonra uzun ve orta dönemli deformasyonlarınmodu, hızı ve büyüklüğü konusunda bilgi verebilecek paleo-aşınım yüzeyleriharitalanmış Almacık Bloku üzerindekiler ile komşu morfotektonik ünitelerüzerindekiler karşılaştırılmış ayrıca blok üzerinde yer alan akarsu havzalarındajeomorfik indis, morfometri ve yerey analizleri yapılarak blokun neotektonikdönemdeki davranışı ortaya konmuştur. Bunlara ek olarak ilk kez bu çalışmada fluviyalsistemlerin düşey blok rotasyonuna tepkileri araştırılmış ve tutarlı sonuçlar alınmıştır.Almacık Bloku bugünkü geometrisini Kuzey Anadolu Fayı'nın sahada etkili olmayabaşladığı En geç Pliyosen`den sonra almış ve bloku sınırlayan fayların kendiaralarındaki geometrik ilişkilerine bağlı olarak blok Pliyo-Kuvaterner'de yaklaşık 1000m yükselmiş, güneye ve doğuya doğru çarpılmış ayrıca düşey eksende saat yönündeyaklaşık 25° rotasyona uğramıştır.

Almacık Block is geographically located in between Adapazari, Düzce and Bolu basins.It has a lense shaped east-west trending planview geometry. The block is tectonicallya part of North Anatolian Fault System. Almacik Block is delimited by active faults ofthe system that almost all of them ruptured in last century in 1944 Bolu-Gerede, 1957Abant, 1967 Mudurnu Valley, 1999 Izmit and 1999 Düzce earthquakes, respectively.The principal goal of this study is quantitatively identify medium to large scaleneotectonic deformations of the block in between Late Cenozoic to present. In thiscontext active fault map of the region and activity classification of the faults wereprimarily done. In order to understand mode, rate and magnitude of long and shortterm deformations paleo-surface reconstructions and morphometrical and terrainanalysis were done on the drainage basins to display behaviour of the block in theneotectonic period. In addition to this for the first time the fluvial response to blockrotation was investigated in this study. As a consequence, Almacık Blok gained itscurrent planview geometry after the Latest Pliocene when North Anatolian Faultinitiated. It is uplifted more than 1000 m and tilted toward south and east besidesvertically rotated about 25° clockwise in Plio-Quaternary period.