İlaç tüketimi verilerini kullanarak kronik hastalık prevelans tahmini

Abstract

ÖZET İlaç Tüketimi Verilerim Kullanarak Kronik Hastalık Frevelans Tahmini Bu çalışma, saha araştırmalarının giderek daha pahalı ve güç uygulanır bir duruma geldiği günümüzde, dolaylı tahmin yöntemi ile kronik hastalıklara ait prevelans hızlarının elde edilmesini amaçlamaktadır. Altı ay süresince birinci, ikinci ve üçüncü basamak sağlık kurumlarına başvuran hastalara (diyabetes mellitus-DM=1871, iskemik kalp hastaları- İKH=544) anket doldurularak tedavi kombinasyonları ve kullanılan, ilaç dozları belirlenmiştir. Bu yöntem ile elde edilen sonuçların güvenilirliği değişik algoritmalarla (Boostrap, Jacknife yöntemleri ile) karşılaştırılarak geçerliliği test edilmiştir. İlaç tüketimi verileri IMS ve SSK kurumundan elde edilmiştir. İlaçla tedavi edilen DM prevelansı tüm Adana için %2.5(%95 GAıOA-4.2), 35 yaş üstü nitratla tedavi edilen İKH prevelansı %3>8(%95 GA 2.4-5*2> olarak hesaplanmıştır. Elde edilen prevelanslar daha önce yapılmış saba araştırmaları verilerine dayanarak ekstrapole edildiğinde (diyetle tedavi olanlar ve hastalığının farkında olmayanların ya da nitratla tedavi edilmeyenler) DM prevelansı %4.5 (%95 GA:2.8-6.2) 35 yaş üstü İKH prevelansı ise %5.4(%95 GA: 4J0-6J8) olarak tahmin edilmiştir. İlaç doz ortalamalarının güven aralıkları Bootstrap yöntemi ile elde edilmiştir. Diyabet hastalarının %67'si (%13.3'ü insulin %53.7'ir oral tablet) tek ilaç, %27.7,si 2 üaç, %5.3fu 3 üaç kullanmaktadır. Bu çalışma Türkiye'de ilaçla tedavi edilen kronik hastalık prevelansı tahmini için yapılmış ilk çalışmadır. Veri elde etmenin oldukça- güç okluğu gelişmekte olan ülkelerde bu tür çalışmaların ucuz, sade, etkili, saha çalışmaları ile kıyaslanabilir yakınlıkta veri elde edilebileceğini göstermiştir. Kolaylıkla tekrarlanabilecek olan bu çalışmalar, kronik hastalığın seyri, hekimlerin, kurumların ve bölgelerin hastalığa yaklaşım farklılıklarını ortaya koyarak hizmetin iyileştirilmesi için önemli öngörü sağlayabilecektir. Anahtar sözcükler: Diyabet, Dolaylı Tahmin, İlaç tüketimi, Kronik hastalık, Prevelans VI

ABSTRACT Estimation of Chronic Disease Prevalence Using Drug Consumption Data The aim of this study is t» use indireet estimation methods instead of complicated, expensive and difficult fieht survey methods for estimating chronic disease prevalence in Turkey. To determine the prescribed average daily dose of drugs and combinations of therapies, 1871 diabetic-DM and 544 ischemic heart diseased-HED patients were interviewed during six months in primary, secondary and university health centers. The reliability of the results was tested with different algorithms (like bootstrap, Jackknife). The quantities of drugs consumed were obtained from IMS Turkey and Social Insurance Hospital. The prevalence of drug treatett diabetesr hr Adana was found- ixr be 2>5% (95% CI:0.8-4.2) and the prevalence of DTD over 35 years old to be 3:8%(95% CI: 2.4-5.2). After extrapolation from the recent population based epidemiological studies (patients treated only by diet or unaware of his/her disease or treated without nitrates) prevalence were found-to- be 44% (95% CI: l»-t-3-.7)-feit- diabetes and 5.4% (95% CI: 4.0-6.8) for DID over 35 years old. The confidence interval of mean doses was calculated by bootstrap tehcnique. Of the total diabetic patients 67% were treated with a single drug (133% insulin, 53.7% oral tablet), 27.7% combination of 2 drugs, 5.3% combination of 3 drugs. This is the first study in Turkey to estimate the drug^ treated chronic diseases using drug consumption data. It has shown that this inexpensive, simple and relatively reliable study can give fair estimates of disease prevalence in a developing country which has difficulties in obtaining information and funding. This study can be repeated easily to observe trend of disease and health performances and it permits insight to improve chronic disease care. Key Words: Chronic Disease, Diabetes, Drug Consumption, Indirect Estimation, Prevalence, Vll