Kaytam`da bulunan 703 numaralı Nüfus Yoklama Defterinin transkripsiyon ve değerlendirilmesi (R.1319-1320/ M.1903-1904)

Abstract

Gerek tarihte gerekse günümüzde toplumların ve devletlerin var olabilmesi ve bu varlıklarını devam ettirebilmesi için en önemli unsurun nüfus olduğunu ifade etmek gerekir. Nüfus, yeryüzünde sınırları belli bir alanda yaşayan ve belirli bir zaman diliminde bulunan insanların sayısı olarak tanımlanmaktadır. Nüfus sayımları ise bir toplumu meydana getiren fertlerin sayı, cinsiyet, yaş, meslek, dil, din ve öğrenim durumlarını ortaya koymaktadır.Osmanlı Devleti'nde ilk genel nüfus sayımı 1831'de II. Mahmut zamanında yapılmıştır. Yapılan bu sayımla 1826'da Yeniçeri Ocağı'nın ortadan kalkmasıyla yerine kurulan yeni ordu için ülke içerisindeki askerliğe elverişli erkek nüfusun ve ülke içerisindeki cizye mükellefi gayrimüslim nüfusun tespit edilmesi hedeflenmişti. Kayseri milattan önce oldukça geç bir tarihte kurulmuş eski bir yerleşim yeri olarak karşımıza çıkmaktadır. Şehir eski zamanlarda Mazaka, Eusebiya, Caesarea, Kaysariye olarak adlandırılmıştır. Cumhuriyet Dönemi'nde ise Kayseri olarak isimlendirilmiştir. Tarihî süreç içerisinde Hititler, Frigyalılar, Romalılar, Bizanslar, Pontus Rum Krallığı, Medler, Persler, Araplar ve Türkler gibi birçok kavme ev sahipliği yapmıştır. Osmanlı hâkimiyetine ise 1398 tarihinde geçmiştir. Osmanlı'nın değişik yerlerinde olduğu gibi Kayseri ve havalisinde de nüfus sayımları yapılmıştır. 1831 yılı Osmanlı nüfus sayımında Kayseri, Karaman eyaletine bağlı olduğundan Karaman'a bağlı kazalarla birlikte sayıma alınmıştır. Burada inceleyeceğimiz defter, KAYTAM nüfus defterleri serisinden 703 numara ile kayıtlı, R. 1319-1320 yıllarına ait nüfus defteridir. Bu çalışmada, defterde edinilen bilgilerden hareketle bahse konu olan Kayseri köylerinin ve bağlı mahallelerin nüfusu ve nüfus üzerinde meydana gelen değişiklikleri, ailelerin ve görevli memurların isimleri, meslekleri ve ödedikleri temettu vergisi miktarını öğrenme imkânımız olacaktır. Ayrıca Kayseri'nin söz konusu çalışmada geçen karyelerinde yaşanan göçler, nakiller hakkında da bilgi edinmiş olacağız.Anahtar Kelimeler: Nüfus, II. Mahmut, Kayseri, R.1319-1320.

In the history as well as today's society and states has to be and to continue, the population of these assets should be stated that the most important element. Population is defined in a particular borders area, the number of people in a specific time period. The censuses lay out the number of constituent members of a society and the situation of gender, age, occupation, language, religion and education level. In the Ottoman Empire, the first census was carried out in II. Mahmut time 1831.The new army was established in 1826, after instead of the disappearance of the Janissaries. The census was done favourable male population of military service in the country for the new army and in country, the jizya payers non-Muslim was intended to determine the population. Kayseri is quite old settlement which was founded quite late date before Christ. In ancient times, the city was called Mazaka, Eusebiya, Caesarea, Kaysariye. In the Republican era it has been named Kayseri. In historical process, it hosted many people as Hittites, Phrygians, Romans, Byzantines, Pontic Greeks Kingdom, Medes, Persians, Arabs and Turks. Kayseri was passed the Ottoman domination in 1398. The census in Kayseri and its vicinity was done as in different parts of the Ottoman Empire. The Ottoman census in 1831, the census has been connected with the Karaman, because Kayseri is connected to Karaman State. Here we will examine book, with 703 registered numbers from the KAYTAM population book series, is a population book belonging to R. 1319-1320 years. In this study, we will be our opportunity to learn about the villages and neighbourhood of Kayseri. In consideration of the population book we will learn changes in population in the villages and neighbourhood of Kayseri, the names of the families and officers, professions and dividend tax amount. In addition to, we will learn about migration and transport in Kayseri at that time.Keywords: Population, II. Mahmut, Kayseri, R.1319-1320.