Öğretmenlerin örgütsel destek algısının sosyal sorumluluk temelli liderlik üzerine etkisi: Pozitif psikolojik sermayenin aracılık rolü

Abstract

Bu çalışmanın amacı, öğretmenlerin algılanan örgütsel destek, pozitif psikolojik sermaye ve sosyal sorumluluk temelli liderlik düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Ayrıca algılanan örgütsel destek ve pozitif psikolojik sermayenin, sosyal sorumluluk temelli liderlik davranışına etkisini öğretmen görüşleriyle incelemektir. Araştırmada nicel ve nitel yöntemlerin bir arada kullanıldığı karma yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın nicel kısmı, ilişkisel tarama yöntemiyle, nitel kısmı ise durum çalışması deseninde çalışılmıştır. Araştırmanın nicel kısmında veri toplamak amacıyla; `Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği`, `Pozitif Psikolojik Sermaye Ölçeği` ve `Sosyal Sorumluluk Temelli Liderlik Ölçeği`, nitel kısmında ise yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Kilis Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı okullarda çalışan 1660 öğretmen, çalışmanın evrenini oluşturmaktadır. Araştırmanın nicel kısmına, evrenden basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen 335 öğretmen katılmıştır. Nitel kısmının çalışma grubu ise araştırmanın nicel örneklemi içerisinden maksimum çeşitlilik yöntemiyle seçilen 22 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın nicel kısmında, ölçme araçlarıyla toplanan veriler; betimsel analiz yöntemi ve Pearson korelasyon yöntemiyle analiz edilmiştir. Ayrıca öğretmenlerin örgütsel destek algısının sosyal sorumluluk temelli liderlik üzerindeki etkisinde, pozitif psikolojik sermayenin aracılık rolünü belirlemek amacıyla, yapısal eşitlik modellemesiyle yol analizi yapılmıştır. Aracılık rolünün anlamlılığını belirlemek için Sobel testi kullanılmıştır. Araştırmanın nitel kısmında veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Nicel analiz sonuçları; öğretmenlerin örgütsel destek algılarıyla, sosyal sorumluluk temelli liderlik ve pozitif psikolojik sermaye arasında pozitif yönlü ve anlamlı ilişkinin olduğu göstermiştir. Algılanan örgütsel desteğin, sosyal sorumluluk temelli liderlik üzerindeki etkisinde, pozitif psikolojik sermayenin tam aracılık rolünün olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, öğretmenlerin sosyal sorumluluk temelli liderlik davranışı gösterebilmesi için pozitif psikolojik sermaye düzeylerinin ve örgütsel destek algılarının gelişmiş olmasının gerekli görüldüğü yönünde öğretmenlerin görüş bildirdikleri sonucuna ulaşılmıştır.

The aim of this study is to determine the relationship between teachers' perceived organizational support, positive psychological capital and social responsibility based leadership levels. Moreover, the effects of perceived organizational support and positive psychological capital on social responsibility-based leadership behavior are examined within the scope of teacher views. In this study, mixed methods were used, where both quantitative and qualitative methods were used together. The quantitative part of the research was studied by relational screening method, and the qualitative part was studied in the case study pattern. In order to collect data in the quantitative part of the study, `Perceived Organizational Support Scale`, `Positive Psychological Capital Scale` and `Social Responsibility-Based Leadership Scale` were used, whereas in the qualitative part, semi-structured interview form was used. 1660 teachers working in schools affiliated to Kilis Directorate of National Education constitute the universe of the study. The sample of the quantitative part of the study consists of 335 teachers selected from the universe of the study by simple random sampling method. The study group of the qualitative part consisted of 22 teachers selected from the quantitative sample of the research by maximum variation sampling method. Data collected with measurement tools in the quantitative part of the study were analyzed using descriptive analysis method and Pearson correlation method. In addition, in order to determine the mediating role of positive psychological capital in the effect of teachers' organizational support perception on social responsibility-based leadership, path analysis was performed with structural equation modeling. Sobel test was used to determine the significance of mediation role. In the qualitative part of the research, data were analyzed by content analysis method. The results of the quantitative analysis showed a positive and significant relationship between teachers' perceptions of organizational support, social responsibility-based leadership and positive psychological capital. In addition, it was concluded that teachers' opinions were found to be necessary to develop positive psychological capital levels and organizational support perceptions in order to show leadership behaviors based on social responsibility.