Anadolu uygarlıklarında temizlik kavramı ve uygulamalarının evrimi

Abstract

Anadolu Uygarlıklarında Temizlik Kavramı ve Uygulamalarının Evrimi `Anadolu Uygarlıklarında Temizlik Kavramının ve Uygulamalarının Evrimi` isimli bu çalışma genelde sağlık ve sağlıklı yaşamla, özelde ise tıpla yakın ve çok yönlü ilişkisi olan temizlik kavramının Anadolu'da Hitit İmparatorluğu, iyon Kolonileri- Hellenistik Dönem ve Roma Çağı açılımlarını konu edinmektedir. Temizlik kavramı açılımları ve uygulamaları antik döneme ait metinler ve arkeolojik bulgular çerçevesinde ele alınmıştır. Anadolu Uygarlığı kapsamında Hitit İmparatorluğu, Yunan uygarlığı (İyon Kolonileri) - Hellenistik Dönem ve Roma Çağında temizlik kavramının açılımları ve uygulamalar, sağlık, hukuk, kent armatürleri, ve teknik bilgiler araştırılarak, Anadolu coğrafyasında meydana gelen değişim, gelişme ve uygulamalar ve bu uygulamaların Avrupa kıtasına etkisi değerlendirilmiştir. Hitit, İyon-Helen ve Roma çağlarında Anadolu'da temizlik kavramının ve uygulamaların evrimleşmesinin ilk aşaması inançlara dayalı olarak yapılan kişisel temizlik uygulamalar, ikinci aşaması rasyonel düşünce sonucu olarak yapılan kişisel, çevresel ve tıbbi temizlik uygulamaları, üçüncü aşaması merkezi otoritenin kontrolünde kişisel, çevresel ve tıbbi temizlik uygulamalarının yanı sıra temizlikle ilgili hamam, sarnıç, drenaj kanalları, su depoları, kanalizasyon sistemleri gibi mimari ortak yapıların kurulması ile karakterizedir. Antik çağda Anadolu'da gerçekleştirilen söz konusu uygulamaların değişimi ve gelişimi insanın sosyal ve bilişsel evriminin bir cephesini de ortaya koymaktadır. Anahtar sözcükler: Hitit, İyon-Hellenistik, Roma, evrim, temizlik.

The Concept Of Hygeine and Its Evolution In Anatolian Civilizations Our study, entitled 'The concept of hygeine and its evolution in ancient Anatolian civilizations' is concerned with health and healthy lifestyle in general, and more specifically with the concept of hygeine which has close and diverse relation with medicine in Hittitte, Ion Colonies-Hellenistic period and Roman age. The scope of the concept and application of hygeine was elaborated on depending on the inscriptions of the ancient times and the archeological data. The concept of hygeine and its corresponding application in Anatolian civilizations of Hittitte, Greek civilization (Ion Colonies)-Hellenistic period and Roman and the influence of the changes, improvements and applications taking place in the Anatolian geography on the Euroan continent were evaluated by investigating health, urban armatours, thecnical information, and law. Accordingly, common applications were mentioned. The initial stage of the evolution of the concept and applications of hygiene in Anatolia in the Hittite Empire, Ion Colonies- Hellenistic period and Roman times were characterized by The first stage by individual hygiene practices performed based on beliefs, the second stage by the individual, environmental and medical hygiene practices based on rational thinking, and the third stage by the foundation of the common architectural buildings such as public baths, cisterns, aqueducts, drainage well, dip hole, sewer system as well as the individual, environmental, and medical hygiene under the supervision of the central authority. The changes and the evolutions of these applications which were performed in ancient times reveals the social and intellectual evolution of people. Key words: Hittite, Ion Colonies-Hellenistic period, Roman, hygiene, evaluation.