Tıbbi ortamların ve ilişkilerin engelli kişilere uygunluğunun etik yönden değerlendirilmesi

Abstract

ÖZETTıbbi Ortamların Ve İlişkilerinEngelli Kişilere Uygunluğunun Etik Yönden DeğerlendirilmesiBu tezin amaçları, (1) engelli kişilerin tıbbi ortamlardaki durumlarını saptamak,tıp dünyasının ilgisini özel bir hasta grubunu oluşturan engelliler üzerineyoğunlaştırmak, (2) hekimlerin engelli hastalara yönelik duyarlılıklarınıarttırmaktır. Bu genel amaç doğrultusunda birbirine paralel iki araştırmayapılmıştır.Araştırma bulgularını bütünleyici olarak engelliler hakkında bilinmesi gerekenlerderlenerek okura sunulmuş; engellilik kavramı, sosyal açıdan ve tıp etiği açısındanele alınıp irdelenerek kuramsal çerçeve sonlandırılmıştır.Planlanan araştırmalar ise, Adana ili tam teşekküllü sağlık kurumlarından AdanaNumune Hastanesi, Adana Devlet Hastanesi, Adana Sosyal Sigortalar KurumuHastanesi (Çukurova Bölge Hastanesi) ve Çukurova Üniversitesi Tıp FakültesiBalcalı Hastanesi'nde yapılmıştır. Bu araştırmaların ilkinde söz konusuhastanelerde çalışan 230 klinisyenle yüz yüze görüşme yapılmış ve kendilerine 14sorudan oluşan anket formu uygulanmıştır. İkinci araştırmada ise aynı sağlıkkurumlarındaki fiziksel alt yapı koşullarının bedensel engelli hastalara uygunluğubizzat araştırıcı tarafından gözlemlenerek ve yetkililerden bilgi alınarak tespitedilmiştir.Sonraki bölüm, klinisyenler ile yapılan görüşmelerden elde edilen veriler ile sözkonusu hastanelerin fiziksel alt yapı koşullarına ait bulguları kapsamaktadır.Görüşme bulguları, genel olarak hekimlerin engelli hastalarına olumlu ayrımcılıkeğiliminde olduklarını göstermiştir. Fiziksel alt yapı koşullarının ise hastanelerinçoğunda bedensel engellilere uygun olmadıkları gözlenmiştir.Tartışma bölümünde, engelli hasta ve hekim etkileşiminin hem engelli hasta, hemde hekim açısından oluşturduğu sorunlar incelenmiştir. Görüşme bulguları kendiiçerisinde ve literatür ile tartışılmış, hastanelerin fiziksel koşulları ile ilgili sonuçlarda bu bölümde değerlendirilmiştir.Son olarak engellilerin sağlık hizmetinden daha fazla ve daha rahatyararlanmaları için bazı önerilerde bulunulmuştur.Anahtar sözcükler: Engellilik, engelli hasta, tıbbi ortam, tıp etiği, ulaşılabilirlikviii

ABSTRACTEthical Evaluation of Appropriateness of Hospitals andPhysician-Patient Relationships for Disabled PatientsThe aims of this study are to consider the position of disabled persons in thehospitals, to make the medical professionals focus on disabled persons, a specialgroup of patient, and to increase the attention to the disabled patients of thephysician.General knowledge about the disabled persons is added to research results and ispresented to the readers, after that, the concept of disability is discussed in thesocial and ethical perspective ended theoretical frame.Studies have been carried out at Adana Numune Hospital, Adana State Hospital,Adana SSK Hospital (Cukurova State Hospital), and Cukurova UniversityMedicine Faculty Balcalı Hospital. In the first research, 230 clinicians in thesehospitals have been interviewed using a questionnaire included 14 questions. Theaccessibility of these hospitals for the disabled patients has been evaluated using bydirect observation and having information from the relevant of the hospitals, in thesecond research.The next section included the data obtained from the interviews and theobservations of the accessibility of these hospitals for the disabled patients.Physicians have been noted to tend having a positive discrimination to the disabledpatients. The accessibility of these hospitals has been recorded to be inappropriatefor the disabled patients.In the discussion section, the problems caused by the interactivity between thephysicians and disabled patients have been examined in the perspective of both thepatients and the physicians. The data obtained from the interviews have beendiscussed using the literature, and the observing results of the accessibility havebeen evaluated in this section.Finally, some suggestions have been made to make the disabled patients haveadvantage for taking medical service.Key words: Disability, disabled patient, hospitals, medical ethics, accessibilityix