Farklı dozlardaki azotlu ve fosforlu gübrelerin Çukurova Bölgesinde yetiştirilen 2.ürün susamda verim ve verim parametreleri üzerine etkileri

Abstract

Çukurova Bölgesinin önemli bir bitkisi olan susamın beslenme ve gübrelenmesi verim ve kalite açısından çok önemli olmasına rağmen, uygun bir gübreleme programı henüz oluşturulmamıştır. Bu nedenle, araştırmamızda tarla koşullarında azot (N) ve fosfor (P) gübre dozları uygulanarak verim ve kalite üzerine etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. Çukurova bölgesinde yetiştirilen 2. ürün susam üzerinde yapılan bu çalışma bölünmüş parseller deneme desenine göre dört tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Denemede azot dozları ana parsel, fosfor dozları ise alt parsel olarak ve her blokta 16 parsel, her parselde 4 sıra, her parsel uzunluğu 5 metre olacak şekilde sıra arası mesafe 70 cm, sıra üzeri mesafe ise 20 cm olacak şekilde ekim yapılmıştır. Parsel boyutları 5x2.8 m olup, toplam 64 adet parsel ve her parselde 100 adet/bitki olacak şekilde seyreltme işlemi yapılmıştır. Denemede uygulanacak saf azot ve fosfor dozları için 0, 5, 10 ve 15 kg/da olacak şekilde uygulama yapılmıştır. N ve P gübre kaynakları olarak üre ve TSP (Triple Süper fosfat) gübreleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda en yüksek bitki boyu N15, P15 ve N15, P0 dozlarından (180.66 cm). En yüksek bitki başına kapsül sayısı N15 P15 dozlarından (148 adet/bitki), bitki başına yan dal sayısı en yüksek N15, P10 dozlarından (4.33 adet/bitki), dekara ortalama en yüksek tohum verimi N10, P15 dozlarından (87.5 kg/da), en yüksek % yağ içeriği N10, P15 dozlarından (%53), dekara ortalama yağ verimi en yüksek N10, P15 dozlarından (46.75 kg/da) ve protein içeriği (%) en yüksek N10, P10 dozlarından (%17.48) elde edilmiştir. Yağ asitlerinden en yüksek ortalama oleik asit miktarı N5, P5 dozlarından (%40.46) elde edilmiştir. Yağ bitkilerinde oleik asit miktarının yüksek, linoleik asit miktarının düşük olması istenilen bir özelliktir. En düşük linoleik asit miktarı ise N10, P5 dozlarından (%42.86) elde edilmiştir. Diğer asitlerden en yüksek ortalama stearik asit miktarı N15, P10 dozlarından ve ortalama palmitik asit miktarı ise en yüksek N0, P5 dozlarından (%9.96) elde edilmiştir. Dolayısıyla, uygulanan N ve P dozları susamın bazı kalite özelliklerinin artmasını sağlamıştır. Araştırma sonucuna gore 2. Ürün susam tarımında verim bakımından N10, P15 kg/da dozları bölge topraklarımız için önerilebilir dozlardır.

Although nutritional value and fertilization of sesame in Çukurova Region is very important in terms of yield and quality, its appropriate fertilization program has not been established yet. For this reason, nitrogen (N) and phosphorus (P) fertilizer doses were applied in field conditions, and their effects on yield and quality were determined. This study was carried out on the second crop sesame grown in Çukurova region. Nitrogen doses were used as main parcel and phosphorus doses as sub-parcel and 16 parcels in each block, 4 lines in each parcel, 5 m in each parcel length, 70 cm distance between rows and 20 cm above row spacing. The parcel size is 5x2.8 m and a total of 64 parcels and 100 plants werw kept in each parcel. Nitrogen and phosphorus doses were applied as 0, 5, 10 and 15 kg / da. Urea and Triple Super Phosphate (TSP) fertilizers were used as nitrogen and phosphorus fertilizer sources. The highest average plant height was from N15, P15 and N15, P0 doses (180.66 cm), the highest average number of capsules per plant was from the doses of N15 P15 (148 number / plant), the average number of side branches per plant was from the highest N15, P10 doses (4.33 number / plant); decare), highest oil content of N10, P15 doses (%53), average oil yield per decare highest N10, P15 doses (46.75 kg/da) and protein content (%) highest N10, P10 doses (%17.48) obtained It was. The highest average oleic acid content of fatty acids was obtained from N5, P5 doses (%40.46). It is desirable that oleic acid content is high and linoleic acid content is low in oil crops. The lowest amount of linoleic acid was obtained from N10, P5 doses (%42.86). The highest average amount of stearic acid was obtained from N15, P10 doses and the highest amount of palmitic acid was obtained from N0, P5 doses (%9.96). Thus, the doses of N10 and P15 could be recommended for sesame production in this region.