Gelibolulu Muslihuddîn Mustafa b. Şaban Sürûrî`nin Ravzu`r-Reyyâhîn fî-Hikâyâti`s-Sâlihîn tercümesi adlı eseri (İnceleme-metin)

Abstract

Hicri VI. y.y.'nin önemli tasavvufi kişiliklerinden olan Abdullah b. Es'ad el-Yafi'î'nin Ravzu'r-Reyyâhîn adlı eseri, XVI. y.y. âlimlerinden Muslihuddîn Mustafa b. Şaban Sürûrî tarafından tercüme edilmiştir. Birçok alanın yanı sıra Türk İslam Edebiyatında bıraktığı eserlerle bugüne kadar etkisini hissettiren Sürûrî'nin yaptığı bu tercümeyi inceleyip transkripsiyonunu yapmak çalışmamızın temelini oluşturmaktadır.Çalışmanın birinci ve ikinci bölümlerinde Sürûrî'nin hayatı, edebi, tasavvufi kişiliği ve eserlerine; ayrıca eserin Arapça aslının müellifine ve eseri telif etmesine gerekçe teşkil eden hususlara yer verilmiştir. Üçüncü bölüm ise çalışmamızın esasını teşkil etmekte olup Ravzu'r-Reyyâhîn adlı eserin transkripsiyonunu ihtiva etmektedir. Eser, İmâm Gazalî, Ebü'l-Kasım el-Küşeyrî, Şihâbeddîn Sühreverdî, İbni Kudâme el-Makdisî ve Zünnûn Mısrî gibi âlim ve mutasavvıf şahsiyetlerin hikâyelerinden oluşmaktadır. Eserin müellifi, evliyâ ve salih şahsiyetlerin menkıbevi hayat hikâyelerini, okuyucuların bu şahsiyetleri örnek almaları ve onları salih amelde bulunmaya teşvik etmeleri için kaleme almıştır. İçeriği itibariyle oldukça etkileyici olan bu hikâyelerin, müellifin amacına uygun bir niteliğe sahip olduğu söylenebilir. Müellif, hikâyeleri zaman, mekân ve şahıs gibi unsurlara bağlı kalmadan aktarmıştır. Hikâyeler genel olarak zühd, takva, fakirliğin faziletleri, evliyâ ve salih şahsiyetlerin kerametleri, rüya ve keşf yoluyla salih amelde bulunanların öteki dünyada elde edecekleri mükâfatlar gibi tasavvufi hayatın çok farklı düşünsel ve tecrübi eğilimlerini konu edinmiştir. Müellife göre zühd ve takvayı esas almadan sürdürülen bir hayatın dünya ve ahirette kişiye huzur ve kurtuluş vermesi mümkün değildir. Bu tespite uygun olarak verdiği bütün hikâyelerde dünyaya mesafe koyan insanların hayatlarını modelleştirmiş ve insanların bunlardan ibretlik dersler çıkarmalarını sağlamaya çalışmıştır. Temel İslam Bilimlerinden, Felsefe ve Din Bilimlerine ve gramere kadar çok farklı alanda eserler veren Sürûrî'nin kullandığı dil ve tercüme üslubu, dönemin ilmi ve edebi seviyesiyle ilgili önemli ipuçları vermektedir. Bu çerçevede mütercimin tasavvufi literatürü, eserin esas hedef kitlesi olarak halkı seçen müellifin tercihine bağlı kalarak basit ve anlaşılır bir şekilde kullanmaya özen göstermiştir. Anahtar Terimler: Ravzu'r-Reyyâhîn, Sürûrî, Hikâye, Tasavvuf.

Abdullah b. Es'ad Yafi'i is one of the most important sufi characters lived in Hijri 6th century. His Rawdhu'r-Rayyaheen, translated by Muslihuddin Mustapha b. Şaban Sururi one of the most important scholars of the 16th century. Sururi left several works in many areas beside Turkish Islamic Literature. Evaluation and transcription of his influential translation constitutes the base for my study.In this study, in the first and second chapters, the life of Sururi, his literary, mystical personality and his woks have been taken place. Also information was given about the author of the work and justification for the copyright of it. The third part constitutes the basis of our work including transcription of the work named Rawdhu'r-Rayyaheen. The study consists of scholar and mystics (sufi) stories such as Imam Ghazali, Ebü'l-Kasim al-Kushayri, Şihabuddin Sühreverdi, ibn al- Qudamah, al-Maqdisi, Dhul-Nun al-Misri. The study was penned to be imitated these figures and make readers commit good deeds. It can be said that these stories which are very influential in their content is suitable for author's purpose.The author has been quoted the stories without being adhered to variables like time, person or sect. The stories, in general, contain intellectual and experiential tendencies of mystic life such as piety, taqwa, the virtues of poverty, the miracles of saints and righteous and the rewards that those who work righteous deeds will obtain in the hereafter. According to author, life that is not based on zuhd and taqwa is not possible to give peace and salvation both in the world and in the hereafter. From this determination, in all of the stories, he has tried to make model person who separated themselves from the world life. Moreover he tried to make sure that people take a lesson from those exemplary stories.Sururi has given scholarly works in very different areas from basic Islamic Sciences to Philosophy and Religious Sciences and Grammar. His language and translation style gives significant clue about that period's scientific and literary level. Author's and his study's target group is public. Because of this, translator in his mystic study uses a simple and understandable language. Key words: Rawdhu'r-Rayyaheen, Sururi Story, Mysticism.