Ayçiçeğinde kendilenmiş hatların morfolojik ve moleküler yöntemlerle karakterizasyonu

Abstract

Bu araştırma, Amerikan gen bankası ve değişik kaynaklardan temin edilen 96 adet kendilenmiş ayçiçeği genotipinin agro-morfolojik özellikler, kalite özellikleri ve moleküler açıdan tanımlanması amacıyla yürütülmüştür. Denemeler, 2015 yetiştirme sezonunda iki lokasyonda (Doğankent/Adana ve Ceyhan/Adana) Agumented Deneme Desenine göre kurulmuştur. İki lokasyondan incelenen agro-morfolojik ve kalite özelliklerine ait veriler kullanılarak yapılan varyans analizi sonucu, test edilen genotipler arasında incelenen özellikler açısından istatistiki olarak önemli farklılıkların bulunduğu saptanmıştır. Genotiplerin DNA seviyesindeki farklılıklarının belirlenmesi için ISSR DNA markör tekniği kullanılmıştır. 16 adet ISSR primeri kullanılarak yapılan analizler sonucunda, ISSR primeri başına ortalama 14.63 adet bant elde edilmiş ve skorlanan tüm bantlar polimorfik olarak bulunmuştur. ISSR verileri kullanılarak hesaplanan Dice genetik uzaklık değeri 0.1447 ile 1.000 arasında değişmiştir. Bu veriler kullanılarak yapılan UPGMA analizi sonucunda, incelenen ayçiçeği genotiplerinin üç ana gruba ayrıldığı, birinci grupta 59, ikinci grupta 34 ve üçüncü grupta ise 3 genotip yer aldığı belirlenmiştir. Birinci grup kendi içerisinde I-A, I-B ve I-C olmak üzere üç alt gruba ayrılmıştır.Araştırma bulguları, incelenen ayçiçeği genotipleri arasında çok önemli morfolojik ve tarımsal farklılıkların var olduğunu ve çalışma kapsamında kullanılan bazı genotiplerin ayçiçeği ıslah programında kullanılma potansiyellerinin bulunduğunu göstermiştir. Moleküler çalışma sonuçları, ISSR markörlerinin ayçiçeği genotipleri arasındaki genetik ilişkinin belirlenmesinde etkin bir şekilde kullanılabileceğini ve bu kapsamda ortaya çıkan yeni bilgilerin ileride yapılacak ıslah çalışmalarına çok önemli bilimsel katkılar sağlayacağını ortaya koymuştur.

This research carried out to determine some morphological, agricultural and molecular differences of inbred line sunflower genotypes obtained from American gene bank and different sources. In the study, 96 sunflower genotypes were used, and in 2015 growing season, Agumented Trial Design was established in randomized blocks in Adana and Ceyhan conditions.The variance analysis results of the two locations of the morphological and agronomic characteristics revealed that there were significant differences between the genotypes. According to the distribution of the inbred lines within the agro-morphological characters, it was determined that the genotypes were found to be close to the normal in terms of all traits and there was variation between the genotypes. In order to determine the molecular differences, 16 ISSR primers were used to determine 14.63 bands per ISSR primers. All of these bands were polymorphic bands. According to the dendograms, ninety six sunflower genotypes were divided into three main groups. There were 59 genotypes in the first group and 3 genotypes in the second group and 34 in the second group. The first group was divided into three subgroups as I-A, I-B and I-C.Research findings have shown that there are very important morphological and agricultural differences between the studied sunflower genotypes. The results of the molecular studies revealed that ISSR markers could be used effectively to determine the genetic relationship between sunflower genotypes and that the new information obtained in this context would provide important scientific contributions to future breeding studies.