Yatırım modeline dayalı evlilik öncesi ilişki sürdürme becerileri psiko-eğitim grubunun ilişki istikrarına etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada yatırım modeline dayalı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen ilişki sürdürme becerileri psiko-eğitim programının romantik ilişkisi olan üniversite öğrencilerinin ilişki istikrarlarına olan etkisi incelenmiştir.Araştırma 2015-2016 öğretim yılında Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi'nde öğrenimini sürdüren ve çalışmaya katılmaya gönüllü olarak başvuran üniversite öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir.Araştırmada öntest-sontest-izleme kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini, programa dahil edilen 18 kişi deney grubunda ve 18 kişi de kontrol grubunda olmak üzere toplam 36 kişilik öğrenci grubu oluşturmaktadır. Araştırmada deney grubuna dahil olan öğrencilere Yatırım Modeli'ne (Rusbult,1980) dayalı olarak tanımlanmış ilişki sürdürme mekanizmalarını (Rusbult, Drigotas ve Verette, 1994) temel alan sekiz oturumluk bir psiko-eğitim programı uygulanırken kontrol grubu herhangi bir uygulamaya dahil edilmemiştir. Deney grubuna uygulanan programda üçü davranışsal (uyumsal davranış, özveri göstermeye isteklilik ve affetme) ve üçü bilişsel (bilişsel karşılıklı bağımlılık, pozitif yanılsama ve alternatiflere direnme) olarak tanımlanmış toplam altı ilişki sürdürme mekanizması, her biri bir oturumun konusu olmak üzere aktarılmış ve uygulamaya yönelik örnek ve egzersizlere zenginleştirilmiştir. Uygulanan programın etkililiğini araştırmak amacıyla İlişki İstikrarı Ölçeği (İİÖ) (Rusbult, Martz ve Agnew, 1998), Çift Uyum Ölçeği (ÇUÖ) (Spainer, 1976) ve Çok boyutlu İlişki Ölçeği Ölçeği (ÇBİÖ) (Snell, Schicke ve Arbeiter, 2002) kullanılmış ve bu ölçümler program öncesinde, program sonrasında ve program bitimden üç ay sonra deney ve kontrol grubuna uygulanmıştır. Araştırmanın nitel ölçümleri ise katılımcıların her oturum sonrasında oturumdaki kazanımlarını değerlendirdikleri Oturum Sonu Süreç Değerlendirme Formu (Kivlighan ve Goldfine, 1991) ve program bitiminde genel değerlendirme yaptıkları Grup Sürecinin Genel Değerlendirilmesi Formu (DeLucia-Waack, 2006) kullanılarak elde edilmiştir.Elde edilen bulgular, ilişki sürdürme becerileri psiko-eğitim programının katılımcıların ilişki doyumu düzeylerinin, ilişkiye yaptıkları yatırım düzeylerinin ve genel ilişki istikrarının artmasında; bununla birlikte çift uyumunun, ilişkideki kendi tutumlarının önemini vurgulayan içsel kontrol algısının yükselmesinde ve ilişkide dış faktörlerin etkisini vurgulayan dışsal kontrol algısının azalmasında etkili olduğunu ortaya koymuştur. Üç aylık izleme ölçümleri ise bu etkilerin sürdüğünü, ek olarak katılımcıların cazip alternatiflerle ilgili algılarının da değiştiğini ve mevcut ilişkisi dışındaki seçenekleri daha olumsuz algılamaya başladıklarını göstermiştir. Bu bulgular, evlilik öncesindeki üniversite öğrencilerinin ilişki sürdürme becerileri psiko-eğitim programından ilişki istikrarı ve çift iyi oluşunun iyileştirilmesi ve ilişkide sorumluluk algısı kazanması bakımından etkili olduğunu ortaya koyar niteliktedir.Anahtar kelimeler: İlişki bağlılığı, ilişki istikrarı, yatırım modeli, psiko-eğitim

In this study, the effect of investment model based relationship maintanence skill training psycho-educational program on relationship commitment of university students who has romantic involvement was investigated.The research was conducted in 2015-2016 academic year with university students who volenteered for the study in Hatay Mustafa Kemal University.The research is comparison group pretest-posttest quasi-experimental design study. There were 18 students in experimental group, 18 students in control group and 36 students in total participated to the research. While the experimental group participated in a psycho-educational program based on Investment Model (Rusbult, 1980) and Relationship Maintanence Mechanisms (Rusbult, Drigotas ve Verette, 1994), the control group did not partipicate in any kind of application. The relationship maintening program was designed in eight sessions and six of them consisted of explanations and exercises about six relationship maintanence mechanisms (adaptive behaviour, willingness to sacrifice, forgiveness, cognitive interdependence, positive illusion and resisting temptation).To investigate the effectiveness of the program The Investment Scale (Rusbult, Martz ve Agnew, 1998), DyadicAdjustment Scale (Spainer, 1976) and Multidimensional Relationship Scale (Snell, Schicke ve Arbeiter, 2002) was employed. These measures were applied before the program, afer the program and three months after the program to the experimental and control groups. The qualitative data of the study was collected via Critical Incidents in Group Work (Kivlighan and Goldfine, 1991) and Evaluation at the End of The Group By Members (DeLucia-Waack, 2006). The findings of the research indicate that relationship maintenance skills psycho-educational program increased the relationship satisfaction, relationship investments, general relationship commitment level and couple well-being. Furthermore inner control perception about relationship increased whereas outer control perception decreased. Three-month following measures also indicate the parmenent effect of the program in addition to increased level of resisting temptation. In the light of these findings, it can be said that relationship maintenance skill program is effective in improving relationship commitment level and couple well-being as well as increasing personal responsibility in relationship.Keywords: Investment model, commitment, relationship maintenance, psycho-education