Türkiye`de İsrailiyat kaynaklı kıssa ve rivayetler üzerine bir inceleme

Abstract

Türk Halk Edebiyatının sözlü kültür ürünleri içinde ilk anlatı olarak kabul edilen mitler; insanların kendilerini, ihtiyaçlarını, evreni, doğayı ve nesnelerin var oluşlarını bilinçli olarak açıklamaya çalışan anlatılardır. Bu anlatılar sayesinde dünyaya bir düzen ve anlam kazandırılır. Mitler; toplumların zaman içerisinde ihtiyaçlarının, inançlarının, yaşadıkları coğrafi şartların ve mit anlatıcılarının değişmesiyle çeşitli anlatı türlerinin doğmasına neden olur. Bu anlatı türlerinin içinde efsane, destan, hikâye gibi anlatıların yanı sıra kıssa ve rivayetler de bulunmaktadır. Kıssa ve rivayetler; mit anlatıları içinde yer alan, dinî ve tarihî kişilikleri bünyesinde barındıran, öğretici nitelik taşıyan anlatılardır. Türk-İslam kültürüne, kıssa ve rivayetler aracılığıyla özellikle tefsir ve diğer dini kaynaklara giren İsrailiyat, terim ve kavram olarak nasıl tanımlanması gerektiği hususunda pek çok araştırmacı tarafından farklı yaklaşımlar sergilenir. İslam kültürüne kıssa ve rivayetlerle giren farklı din ve kültürlere ait unsurlar İsrailiyat olarak nitelendirilir.Bu araştırmada Türk-İslam kültüründeki kıssa ve rivayetlerde yer alan İsrailiyat unsurları tespit edilerek, bunun arka plandaki sebepleri açıklanmaya çalışılır.Anahtar Kelimeler: Kültür, kıssa, rivayet, İsrailiyat.

Accepted to be the first narration type among the outcomes of oral culture in Turkish Folk Literature, myths are narrations through which human beings try to consciously explain themselves, their needs, the universe, the nature and the existence of all the objects. Through these narrations, the world had a system and a new meaning. Myths have led to new births of various narration types as a result of the changes, in the course of time, in the needs of the societies, of the changes in the conditions of the geography they lived in, and of the changes of their myth narrators. Among these narrations types, parables and rumours exıst as well as legends, epos and stories. Parables and rumours are informative narrations within the myth narrations which cover religious and historical characteristics.There have been different approaches among the researchers about how to explain the term Israilliat, which has entered into the Turkish-Islamic Culture, exegetics, and other religious resources especially through parables and rumors. Various religions and cultural elements which have entered into the Islamic culture by means of parables and rumors have been considered to be Israilliat.In this study, determining the Israilliat elements taking place in the parables and rumors in the Turkish Islamic culture, we have tried to explain the causes lying in the background.Key Words: Culture, parable, rumor, Israilliat