XVI. yüzyılda Köstendil Ilıcası

Abstract

Bu çalışmada Köstendil Sancağı'nın merkez kazası Ilıca'nın XVI. yüzyıldaki idari, demografik, sosyal ve ekonomik yönlerinin incelenmesi amaçlanmıştır.Ilıca, bulunduğu coğrafî konum itibariyle günümüzde Sırbistan, Makedonya ve Bulgaristan sınırının kesiştiği bir bölgededir. Zengin maden yataklarına yakınlığı ve sıcak suları XVI. yüzyılda şehre canlılık katmıştır. Verimli toprakları sayesinde yetiştirilen çeşitli meyveler, Ilıca'ya Balkanların meyve bahçesi olma özelliğini kazandırmıştır.Bir giriş ve dört bölümden oluşan çalışmanın giriş bölümünde, Ilıca-i Köstendil şehrinin adı, coğrafî özellikleri ve tarihçesi hakkında bilgiler bulunmaktadır. Birinci bölümde, idari yapı ve idareciler üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde Ilıca şehri ve şehre bağlı yerleşim birimlerinin nüfusu, şehir ve kırsal nüfus olarak ayrıma tabi tutularak, Müslüman ve gayrimüslim reaya açısından tetkik edilmiştir. Üçüncü bölümde, Ilıca'da vakıf eserleri ve vakıfların işleyişi üzerinde durulmuştur. Arşiv kaynalarının elverdiği ölçüde sosyal hayat üzerinde durularak, şehir hayatı hakkında bilgiler verilmeye çalışılmıştır. Dördüncü bölümde ise toprak idaresi, ziraat, hayvancılık, ticaret ve küçük sanayi işletmeleri konuları incelenerek şehrin ekonomik yapısı ortaya konulmuştur.Sonuç olarak; Ilıca'nın XVI. yüzyılda giderek artan Müslüman nüfusu ve Türk-İslam şehirlerinin belirgin özellikleri olan mimarî eserleri bünyesinde barındırmasıyla, Osmanlı Devleti'nin Balkan şehirleri arasında yerini aldığını göstermektedir. Ayrıca ekonomik verilerin tahrirler arası yükselişi, şehrin iktisadi yönden sürekli bir hareketlilik hâlinde olduğuna işaret etmektedir.Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Balkanlar, Köstendil, Ilıca Kazası, İdari, Sosyal ve Demografik Yapı, Ekonomik Hayat.

The purpose of this study is to analyze the administrative, demographic, social and economic aspects of the central district of the Kyustendil Sanjak Ilıca at 16th century.Geographically, Ilıca is located at the place where today's Serbian, Macedonian and Bulgarian boundaries intersect. Being close to the rich mining reserves and hot (thermal) water had added vitality to the city. Because of its productive land, Ilıca has gained the characteristic of being the garden of the Balkans with the various fruits.This study consists of one introduction and four chapters. At the introduction part, information about Ilıca's name, geographical characteristics and its history are given. At the first chapter, it has been focused to the administrative structure and to the administrators. At the second chapter, the city of Ilıca and the settlement units dependent upon the city have been examined in terms of population by dividing as urban and rural population with regard to Muslim and non-Muslim subjects. At the third chapter, foundational artefacts in Ilıca and the operation of the foundations have been elaborated. And at the fourth chapter, the economic structure of city has been put forth by analyzing the subjects of land administration, agriculture, livestock, trade and little industry businesses.To sum up, Ilıca has shown that it took place among the Balkan cities of Ottoman Empire with its gradually increasing Muslim population and by having architectural work which is the typical characteristics of Turkish-Islamic cities in 16th century. Moreover, the increase at economic data between writings is a sign of city's dynamism regarding the financial aspect.Key words: Ottoman Empire, Balkans, Kyustendil, Ilıca District, Administrative, Social and Demographic Structure, Economic Life.