Yaşlı hastaya evde bakım verenlerin yaşam doyumları ile bakım yükleri arasındaki ilişki ve etkileyen faktörler

Abstract

Araştırma yaşlı hastaya evde bakım verenlerin yaşam doyumları ile bakım yükleri arasındaki ilişki ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla ilişkisel tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırma, Adıyaman il merkezinde bulunan Adıyaman Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesine bağlı ek 1 binası Evde Bakım Merkezi?ne kayıtlı yaşlı bireye bakım verenlerin evlerinde Temmuz 2012-Haziran 2013 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Adıyaman Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi ek 1 binası Evde Bakım Merkezi?ne kayıtlı olan 65 yaş ve üzeri yaşlı hastaya bakım veren 200 bakım verici oluşturmuş, evrenin tümünün araştırmaya alınması amaçlandığı için örneklem büyüklüğü hesaplaması yapılmayıp herhangi bir örnekleme yöntemi kullanılmamıştır. Yaşlı hastaya bakım veren 160 bakım verici araştırmaya katılmıştır. Veri toplamada araştırmacı tarafından oluşturulan bakım veren bireyi tanıtıcı anket formu, yaşlıyı tanıtıcı anket formu, bakım yükü ölçeği ve yaşam doyumu ölçeği kullanılmıştır. Veriler araştırmacı tarafından hafta içi 5 iş günü evde bakım ekibi ile birlikte hasta ziyaretleri esnasında yaşlıya bakım veren aile bireyleri ile yüz-yüze görüşme tekniğiyle toplanmış, görüşme ortalama 20-25 dk. sürmüştür. Verilerin analizinde sayı, yüzde, Bağımsız gruplarda t testi, ANOVA ve Korelasyon kullanılmıştır. Araştırmada bakım vericilerin çoğunluğunun kadın ve evli oldukları, kız çocuklarının bakım verdikleri, bakım yükü ve yaşam doyumlarının orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Cinsiyet, gelir durumu, kronik hastalığın olması, bakımdan memnuniyet, yaşlıya bakma nedeni ve yaşlının günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık durumunun bakım yükünü, eğitim düzeyi, çocuğa sahip olma, yaşlı bireye bakma nedeni gibi faktörlerin ise yaşam doyumunu etkiledikleri belirlenmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda bakım vericilerin yükünü azaltmak ve yaşam doyumlarını arttırmak için eğitim ve danışmanlık programlarının yaygınlaştırılmasını önerebiliriz.Anahtar kelimeler: Yaşlı, Bakım Verici, Bakım Yükü, Yaşam Doyumu, Hemşirelik

This relational descriptive research was carried out to determine the relationship between life satisfaction and care burden in those who give care to an ill elderly at home and the factors that affect such relationship.The research was conducted between July 2012 and June 2013 at the homes of those who were giving care to an elderly who was registered with the Home Care Center in annex 1 building of Adiyaman University Training and Research Hospital located in the provincial center of Adiyaman, Turkey. The research population consisted of 200 caregivers who were giving care to an ill elderly 65 years of age or older who was registered with the Home Care Center in annex 1 building of Adiyaman University Training and Research Hospital and since it was aimed at including the entire population in the research, no calculation of the sample size was attempted and no sampling method was used. One hundred and sixty caregivers who were giving care to an ill elderly were included in the research. In collecting the data, a Questionnaire prepared by the investigator to describe the caregiver, the caregiver burden scale and the life satisfaction scale were used. The data were collected by the investigator and the home care team through face-to-face interviews with the family members giving care to their elderly during home visits on 5 working days in a week and the interviews lasted 20-25 minutes on the average. For analyzing the data, percentages, t-test for Independent groups, ANOVA and Correlations were used. The majority of the caregivers were observed to be women and married, their daughters also gave care and their care burden and life satisfaction were at a moderate level. Factors such as gender, income status, presence of a chronic disease, care satisfaction, reason for giving care to the elderly and dependence of the elderly in daily living activities affected care burden, whereas education level, having children and the reason for giving care to the elderly affected life satisfaction. In the light of these results, we can recommend that training and consultancy programs should be made available to reduce care burden and enhance life satisfaction in caregivers. Key words: Elderly, Caregiver, Care Burden, Life Satisfaction, Nursing.