Emmanuel Levinas`ta insan olma ve sorumluluk ilişkisi

Abstract

Levinas'ta sorumluluk fikri, Levinas'ın felsefenin kaynağına yönelik eleştirisinde; aynılık problemi vurgusunda, ontoloji yerine etiği temele koyduğu noktada ve sorumluluğun özne olmanın imkânını oluşturduğu savunusunda açık olmaktadır. Levinas, Batı felsefesinin ontoloji odağında gelişen ve Aynı'nın mantığına indirgenen düşüncesini güç felsefesi olarak tanıtmaktadır. Bu felsefede insanın benler çokluğunda düşünüldüğünü, başkası'nın görünür olmadığını ve öznenin söz konusu olmadığını iddia etmektedir. Levinas, Aynı karşısında Başka'nın, ben karşısında başkası'nın öne çıktığı bir felsefeye; güç ve iktidarın ortadan kalkarak insanın görünür olduğu düşünmeye dikkat çekmektedir. Bu düşünmeyi, etik ve etik ilişki olarak sorumlulukla açıklamaktadır. Ona göre sorumluluk; insan bilincini, iradesini aşan, mutlak, sonsuz, sınırsız, bu anlamda aşkın bir sorumluluktur. Levinas, bu sorumluluk kavrayışına, varlıktan Başka'ya; Olmaktan Başka Türlü'ye açılmada ulaşmaktadır. Bu düşünme çizgisinde teoloji ve etik birlikteliğinde sorumluluğun anlamını kurmaktadır. Levinas'ta insan, ben'in başkası karşısında sorumlu olması ile görünürdür. Ben'i ben yapan, başkası karşısındaki sorumluluğudur. Levinas'ta kurulmuş bir özne ya da kendini kuran bir özne fikri söz konusu değildir. İşte bu çalışma, insanın; güç ve iktidarın olmadığı bir ilişkide görünür olduğunu düşünen Levinas'ın, Aynılık eleştirisini ve başkası'nın ben'e indirgendiği, güç felsefesi dediği ontoloji karşısına, felsefe-teoloji birlikteliğinde yaratılan sorumluluk düşüncesiyle çıkışını konu edinmektedir. Çalışma, Levinas'ın yeni bir güç felsefesi yarattığı noktada insanın görünürlüğünü açıklamadaki başarısızlığını açıklamayı amaçlamaktadır. Levinas'ta sorumluluk düşüncesinin seküler bir okuması yapılamadığı için insan ve sorumluluk düşüncesi arasındaki ilişkide düşünülen insan olma fikri, Levinas'ta başarısız bir düşünme girişimi olarak kalmıştır. Bu çalışmada sorumluluğun Levinas'ta bir güç ve iktidar felsefesi var ettiği, bu noktada sorumluluk düşüncesinin, insanın görünürlüğünü açık kılmayıp tam aksine ortadan kaldırdığı gösterilmiştir. Anahtar Kelimeler: Sorumluluk, İnsan Olma, Yüz, Başkası, Ben

The notion of responsibility in Levinas is very clear in his critique of the source of philosophy, in his emphasis on the problem of sameness, in the point where he centralızes ethics rather than ontology and his argument that responsibility forms the possibility of being a subject. Levinas describes the thought which developed under the ontological focus of Western philosophy and which got reduced to the logic of the Same, as the philosophy of power. In this philosophy Levinas argues that man is considered to be with respect to plurality of egos, the other is not visible and the subject is absent. Levinas draws attention to a philosophy in which the other against the Same, the other against the ego is highlighted, which in this sense is, thought that man becomes visible by having power and ruling power done away with. He explains this thought with responsibility as ethics and ethical relations. Responsibility, according to Levinas, is a responsibility that transcends human consciousness and will; and is absolute, infinite, unlimited, in this sense, transcendental. Levinas reaches to this concept of responsibility through opening from entity to the other, from Being to the Another. Along the lines of this thought, he establishes the meaning of responsibility in the association of theology and ethics. To Levinas, man is visible when the self is responsible for the other. What makes the self is his responsibility for the other. According to him, there is no idea of a subject or a subject which establishes itself. Therefore, this paper studies Levinas' criticism of the Sameness and his opposition with the idea of responsibility created in the association of philosophy –theology against the ontology which he calls philosophy of power in which the Other is reduced to the self. The study aims to explains Levinas'failure to account for the human visibility at which point it creates a new philosophy of power. Since it is not possible to have a secular reading of Levinas'notion of responsibility the idea of being a human considered in the relation between the idea of human and responsibility remains as a failed attempt of thought. This paper shows that in Levinas responsibility creates power and ruling power, at which point the idea of responsibility does not make human visibility clear; on the very contrary, it abolishes it. Keywords: Responsibility, Being Human, Face, Other, Self