Antroposentrik küresel çevre politikaları ve çevre koruma yaklaşımlarının ekosentrik görüş çerçevesinde değerlendirilmesi

Abstract

Çevre sorunlarının Sanayi Devrimi'nin ardından baş göstermiş olduğu düşünülse de aslında bu sorunlar insanın doğa ile kurduğu ilişkinin başlangıcına kadar tarihlenebilmektedir. Çevre sorunlarını yaratan başlıca sebep olarak görülen insan faaliyetlerinin temelinde başka bir etken yatmaktadır. İnsanın doğayla kurduğu ilişkiye yön veren düşünce yapısına çevre etiği denilmektedir. Doğanın insana hizmet etmek için var olan bir araç olduğu fikrini karşılayan antroposentrik (insan merkezci) çevre etiği ise çevre sorunlarının temelinde yatan asıl sebeptir. Bu görüşün karşısında doğanın kendinden değeri olduğunu savunan ve çevrenin bütünselliğine vurgu yapan ekosentrik (çevre merkezci) etik yaklaşım yer almaktadır. Günümüze kadar çevre konusunda birçok politika ve strateji geliştirilmiş, çok sayıda sözleşme imzalanmıştır. Bu tezin amacı, üretilen politika ve geliştirilen stratejilere karşın çevre sorunlarının çözüme kavuşmamış aksine boyutlarının giderek artmış olmasının nedenini araştırmaktır. Çalışmada varılan sonuç; çevre sorunlarını çözmek ve doğayı korumak amacıyla üretilen küresel çevre politikaları büyük oranda antroposentrik çevre etiği görüşleri çerçevesinde hazırlandığı, küresel çevre koruma stratejileri yine bu anlayış bağlamında hazırlanıp uygulamaya sokulduğu için çevre sorunlarının gerçek anlamda çözümü mümkün olmadığı ve her geçen gün bu sorunların daha da karmaşık hale geldiğidir.

Even though it is thought that environmental problems first appeared after the Industrial Revolution, in fact these problems are dated back the start of the relations between human and nature. It is also thought that human activities are the main reasons for these problems but actually there underlies another factor. The structure of thought which gives direction to the relationship between human and nature is called environmental ethics. Anthropocentric environmental ethics, which is the thought that nature occuring as a tool for only serving for human usage, is the main reason that creates environmental problems. In the contrast of this view, there is ecocentric ethic approach that defends nature has an intrinsic value and ecosystem is a whole. Until today, many policies and strategies have been developed and many contracts have been signed about environmental problems. The aim of this thesis is to examine the reasons why environmental problems have gradually increased instead of being entirely solved although policies and strategies developed. The outcome of this study is that since the environmental policies produced in order to solve environmental problems and to protect the environment are mostly prepared within the framework of anthropocentric environmental ethics, real problems of environmental problems cannot be solved and these problems become more complicated everyday.