Nedensel yükleme kuramı doğrultusunda verilen eğitimin hemşirelerin tıbbi hata nedenlerini belirlemelerine etkisi

Abstract

Amaç: Bu araştırmanın amacı, hemşirelere verilen nedensel yükleme eğitiminin hemşirelerin tıbbi hatalarla ilgili doğru nedensel yüklemeler yapmalarına etkisini belirlemek için yapılmıştır.Materyal ve Metot: Ön test-son test kontrol gruplu gerçek deneme modeli olarak yapılan bu araştırmanın evrenini, Bingöl Devlet Hastanesinin ve Elazığ Eğitim ve Araştırma Hastanesinin, yataklı tedavi birimlerinde görev yapan hemşireler oluşturmuştur (N=675). Araştırma örnekleminin oluşturulmasında güç analizi yapılmıştır ve örneklem büyüklüğü en az 176 hemşire olarak belirlenmiştir. (88 deney, 88 kontrol grubu) Hemşireler olasılıklı örnekleme yöntemlerinden basit rastgele örnekleme yöntemi ile örneklem grubuna seçilmiştir. Araştırma 80 hemşire deney, 80 kontrol grubu olarak tamamlanmıştır. Veriler, Ocak–Nisan 2016 tarihleri arasında toplanmıştır ve verilerin elde edilmesinde Kişisel Bilgi Formu ve Nedensel Boyutlar Ölçeği II kullanılmıştır. Deney grubundaki hemşirelere araştırmacı tarafından Nedensel Yükleme Kuramı doğrultusunda, `Hemşirelerin Tıbbi Hataların Nedenlerini Belirlemesi` konulu eğitim verilmiştir. Kontrol grubundaki hemşirelere herhangi bir girişim uygulanmamıştır. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzdelik, ortalama, standart sapma, ki-kare, bağımlı gruplarda t testi, bağımsız gruplarda t testi ve Cronbach Alpha Katsayısı kullanılmıştır.Bulgular: Deney ve kontrol grubu ön test puan ortalamalarının gruplar arası karşılaştırılmasında; Nedensel Boyutlar Ölçeği II'nin Nedensellik Odağı, Dışsal Kontrol ve İstikrar alt boyutlarının puan ortalamaları yönünden gruplar arasındaki farkın istatistiksel olarak önemli olmadığı saptanmıştır (p>0.05). Deney ve kontrol grubu son test puan ortalamalarının gruplar arası karşılaştırılmasında; Nedensel Boyutlar Ölçeği II' nin Nedensellik Odağı, İstikrar ve Kişisel Kontrol alt boyutlarının puan ortalamaları yönünden gruplar arasındaki farkın istatistiksel olarak önemli olduğu belirlenmiştir (p=0.005, p=0.000, p=0.002).Sonuç: Deney grubuna Nedensel Yükleme Kuramı doğrultusunda verilen eğitim sonrasında, hemşirelerin tıbbi hataların nedenlerine yönelik yaptıkları yüklemelerde tutarlılık olduğu (Nedensel Boyutlar Ölçeği II' nin alt boyutlarından Nedensellik Odağı alt boyutunun puanının artması, İstikrar alt boyutunun puanının azalması gibi) belirlenmiştir.Anahtar kelimeler: Hemşire, Nedensel Yükleme Kuramı, Tıbbi Hata Nedenleri.

Aim: Aim of in this study, to determine the effect of causal attribution training given to nurses on their making correct causal attributions as to medical errors.Material and Method: The universe of this study, patient treatment units nurses at Bingöl State and Elazığ Training and Research Hospital (N=675) had made as a real trial model with pre-test and post-test control groups (N=675). The power analysis methods was carried out to construct the research sample and the sample size was determined as at least of 176 nurses which of 88 experimental and 88 control groups, respectively. Nurses were selected to the sample group with simple random sampling methods from probability sampling methods. The study was completed with 80 experimental and 80 control group, respectively. The data were collected between 1 January 2016 and 1 April 2016, and Personal Information Form and Causal Dimensions Scale-II were used in the data collection process. In accordance with the Causal Attribution Theory, nurses in the experimental group were given the training of `Determining Nurses' Medical Errors` by the researcher. Those in the control group were not subjected to any training. Number, percentage, average, standard deviation, chi-square, dependent sample t test, independent sample t test and Cronbach's Alpha were used in the assessment of the data. Results: As a result of in this study, in the intergroup comparison of final average test scores in experimental and control groups, there were statistically significant differences among groups in terms of average scores of Stability sub-dimension in Causal Dimensions Scale-II (p>0.05). There was also statistically significant difference among groups in terms of final average test scores of the sub-dimensions of Causality Focus and Personal Control in experimental and control group (p=0.005, p=0.000, p=0.002).Conclusion: Following the training given to experimental group in line with the Causal Attribution Theory, it was determined that there was consistency in nurses' attributions to the causes of their medical errors (e.g. increase in scores of sub-dimension of causality focus, and decrease in scores of the sub-dimension of stability). Key Words: Nurse, Causal Attribution Theory, Causes of Medical Errors.