Bağımsızlık sonrası dönemde Baltık ülkelerinin Avrupa Birliği ile bütünleşme süreci: Litvanya örneği

Abstract

Avrupa tarihi boyunca uzun ve yıpratıcı savaşlara maruz kalmıştır. İkinci Dünya Savaşı sonrasında, Belçika, Federal Almanya, Lüksemburg, Fransa, İtalya ve Hollanda Avrupa'da kalıcı barışı temin etmek için 1951 yılında Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu (AKÇT) kurmuştur. Daha sonra 1957 yılında Roma Antlaşması ile Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (EURATOM) kurulmuştur. 1965 yılında Birleşme Antlaşması'yla bu topluluklar Avrupa Toplulukları adını almıştır. 1992 yılında Avrupa Topluluklarının kurucu antlaşmalarında değişiklik yapılmasını amaçlayan Avrupa Birliği Antlaşması (Maastricht Antlaşması) ile Avrupa Topluluğu, Avrupa Birliği (AB) olarak anılmaya başlanmıştır. Başlangıçta ekonomik amaçlarla kurulan Birlik yapılan antlaşmalarla hem ekonomik hem de siyasi amaçları barındıran Avrupa Birliği haline gelmiştir. Birlik hem dikey hem de yatay genişlemeleriyle etki alanını genişletmiştir. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğinin (SSCB) 1991 yılında parçalanmasıyla uluslararası arenaya yeni aktörler çıkmıştır. SSCB'nin parçalanmasının ardından Rusya Federasyonu (RF), Birleşmiş Milletler (BM) güvenlik konseyinde SSCB'nin yerini temsil etmeye başlamıştır. SSCB'nin dağılmasıyla bağımsızlıklarını ilan eden Baltık Ülkeleri Rusya Federasyonu'nun müdahalelerine maruz kalmamak için batıya yönelme politikasına sarılmış ve AB üyeliği için başvuruda bulunmuşlardır. AB için jeopolitik konumları göz önüne alındığında Baltık ülkelerinin üyelik talepleri olumlu karşılanmıştır. Merkezi ve Doğu Avrupa Ülkelerinin (MDAÜ) üye olduğu 2004 genişleme dalgası ile Baltık ülkeleri de AB genişleme sürecine dahil edilmiştir. Bu tez çalışmasında Baltık ülkelerinden biri olan Litvanya'nın AB üyelik süreci ve bu süreçte elde ettiği kazanımlar ele alınmıştır. Bu çalışmada elde edilen veriler sonucunda AB'nin Baltık ülkelerini genişleme sürecine dâhil etmesiyle etki alanını genişlettiği, Baltık bölgesinin AB ve Rusya açısından öneminin arttığı ve Litvanya'nın hem üyelik sürecinde hemde üyelikten sonra elde ettiği kazanımlarla ülke refahının arttığı görülmüştür.Literatür taraması, incelemesi, yorumlanması ve `ülke analizi` (country profile) yöntemiyle hazırlanan bu çalışmayla, AB'nin 2004 genişleme sürecine dahil edilen Baltık ülkelerinin Litvanya örneği üzerinden yaşadığı süreç analiz edilerek diğer çalışmalara katkı sağlanması hedeflenmiştir. Kaynak konusunda Litvanya'nın, Türkiye'nin ve AB'nin resmi kurumlarının dokümanları, yayınlanmış makale ve kitaplardan yararlanılmıştır.

Throughout its history, Europe has been subjected to long and devastating wars. After the Second World War, Belgium, Federal Germany, Luxembourg, France, Italy and the Netherlands established the European Coal and Steel Community (ECSC) in 1951 to ensure lasting peace in Europe. The European Economic Community (EEC) and the European Atomic Energy Community (EURATOM) were established in 1957 under the Treaty of Rome. In 1965, the Fusion Treaty, these communities were called European Communities. In 1992, the European Union (the Maastricht Treaty) and the European Community (EU), which aims to amend the founding treaties of the European Communities, have started to be called the European Union (EU). The union, which was initially established for economic purposes, has become a European Union with both economic and political goals. The Union has expanded its scope with both vertical and horizontal expansions.With the collapse of the Union of Soviet Socialist Republics (USSR) in 1991, new actors emerged in the international arena. Following the disintegration of the USSR, the Russian Federation (RF) began to represent the position of the USSR at the UN Security Council. The Baltic States, which declared their independence by the disintegration of the USSR, embraced a policy of western orientation in order not to undergo the interventions of the Russian Federation and applied for EU membership. In view of its geopolitical position for the EU, the demands of the Baltic countries were welcomed. With the 2004 enlargement wave of the Central and Eastern European Countries (MDAU), the Baltic countries were included in the EU enlargement process. In this thesis, one of the Baltic states, Lithuania's EU membership process and its achievements in this process were discussed. As a result of the data obtained in this study, it has been observed that the EU has expanded its sphere of influence with the inclusion of the Baltic countries in the enlargement process, increasing the importance of the Baltic region for the EU and Russia, and increasing the welfare of the country with the gains that Lithuania has gained both during and after the accession process.This study, which was prepared by literature review, review, and country profile method, aims to contribute to the other studies by analyzing the process of the EU countries which were included in the 2004 enlargement process through the Lithuanian case. Lithuania about the source, Turkey's and the EU's official documents of the institutions has benefited from published articles and books.