Walter Benjamin`de flaneur kavramı

Abstract

Bu çalışmada Walter Benjamin'in Pasajlar yapıtında ele aldığı flaneur kavramı değerlendirilmeye çalışılmıştır. Flaneur kavramının Benjamin'in felsefesinde ne anlama geldiği ve flaneur kavramının nasıl bir düşünce ekseninde konumlandırıldığı modernite, modernleşme, modernizm, kapitalizm olguları bağlamında ele alınmıştır. Onun öncesinde filozofun çeşitli akımlardan etkilenen derin düşünce yapısını anlayabilmek ve flaneur kavramının onun için ne ifade ettiğini kavrayabilmek amacıyla Benjamin felsefesine giriş niteliğinde bir sunum yapılmıştır. Flaneur'ün ortaya çıkış dönemi, aynı zaman da modernleşmenin en hızlı yaşandığı dönem olan on dokuzuncu yüzyıl, modernitenin başkenti olan Paris, modernleşme adı altında yaşanan toplumsal ve kentsel değişime dair yaşanan dönüşümler flanuer tipinin nasıl bir atmosferde hayat bulduğunu anlayabilmek açısından adeta merkezi bir konumdadır. Paris'in kültürel görüngüleri modernliğin ardında yatan gerçekliği açığa çıkarma uğraşında olan Benjamin için önem taşımaktadır. Bu bakımdan çalışmanın devamında yaşanan bu toplumsal ve kentsel dönüşüm aktarılmış, flaneur'ün ve modernizmin mekânı olan Paris kenti etrafında kapitalizm ve modernitenin getirileri aktarılmaya çalışılmıştır. Kapitalizm ve modernleşmeyle birlikte artan kent kalabalıkları kendi içinde bir kahraman yaratmıştır. Modernizmin gerçek öznesi olan bu kahraman aynı zamanda modern çağın kahramanı olan sanatçının kendisidir. Sanatçı kahramanlığını kapitalist sistem içinde artan insanlık dışı yaşam koşullarına direnerek kazanmıştır. Nihayet çalışmamızda sanatçı olarak ifadesini bulan flaneur, Benjamin için modernite ve kapitalizme karşı duruş sergileyen ve dönemin tüm verilerini aktaran bir göz, bir bakış olarak öne çıkmıştır. Flaneur'ün içinden doğduğu koşulların aktarımından sonra tezin devamında flaneur kavramının etimolojik yapısını incelemek önem kazanmıştır.Flaneur kavramının etimolojik yapısı incelenmiş, kavramın geçmiş dönemlerde hangi anlamları içerdiğine değinilmiştir. Benjamin'in, yaşadığı dönemde artan faşizm baskısına karşı sergilediği duruş dikkate alınarak filozofun kendisinin de çağının flaneur'ü olup olmadığı sorusunun peşine düşülmüştür. Kavramımızın günümüzde ne ifade ettiği ve ortaya çıkış dönemi olan on dokuzuncu yüzyılda temsil ettiği protest kimliğin çağımızda da mevcut olan flaneur kimlikler üzerinde bir direniş biçimi olarak vücut bulup bulamayacağı sorusuna yanıt aranmıştır. Anahtar Kelimeler: Flaneur, Modernizm, Modernleşme, Modernite, Kapitalizm

In this study, the concept of flaneur discussed by Walter Benjamin in his works of Passages is evaluated. What the concept of flaneur means in Benjamin's philosophy and how the concept of flaneur is positioned in the axis of thought are handled within the context of modernity, modernization, modernism, and the phenomena of capitalism. First of all, in order to understand the deep mindset of philosopher influenced by various movements and to understand what the concept of flaneur means to him, a presentation is made to Benjamin's philosophy as an introductory. The emergence period of flanuer, the nineteenth century, which was the fastest period of modernization at the same time, Paris, which is the capital of modernity, and the transformation of the social and urban changes under the name of modernization are in a central position to understand what kind of atmosphere the flaneur type has come to life. The cultural phenomena of Paris are important for Benjamin, who is trying to uncover the reality behind modernity. In this respect, this social and urban transformation is expressed, and capitalism and the returns of modernity around the city of Paris which is the space of flaneur and modernism are tried to be conveyed. With the rise of capitalism and modernization, urban crowds created a hero in themselves. This hero, the true subject of modernism, is also the artist himself, the hero of the modern age. The artist gained her/his heroism by resisting the inhuman life conditions rising within the capitalist system. For Benjamin, flaneur, who finally finds his/her expression as an artist in our study, comes to the fore as an eye which takes a stand against modernity and capitalism and conveys all the data of the period. After the expressing of the conditions under which Flaneur was born, it is important to examine the etymological structure of the concept of flaneur in the continuation of the thesis.The etymological structure of the concept of Flaneur is examined and the meanings of the concept in the previous periods are mentioned. Taking into account the Benjamin's stance against the increasing pressure of fascism in the period he lived, the question of whether the philosopher himself is the flaneur of the era is pursued. It is looked for an answer to the questions of what our concept means today and whether its protest identity, emerged and represented in the nineteenth century, can exist as a form of resistance on the flaneur identities present in our age.Key Words: Flaneur, Modernism, Modernization, Modernity, Capitalism