Bir kültür tarihi çalışması; Kadro dergisi ve kadrocular

Abstract

Kadro Dergisi ve bu bağlamda oluşan Kadro Hareketi, Türk siyasal yaşamına hem geçmişte hem de günümüzde damga vuran en önemli fikir hareketlerinden biridir. Kadrocular, dönemin siyasal, sosyal ve ekonomik koşullarına göre bir devlet, buna bağlı olarak bir toplum hedeflemişlerdir. Bu süreçte Kadrocular hem etken hem de edilgen bir görüntüye sahip olmuştur, kimi zaman Kemalist rejimi doğrudan etkilemiş kimi zaman rejimden doğrudan etkilenmiştir. Ulus-devlet anlayışı doğrultusunda oluşturulmak istenen yeni düzen için faydalı olmaya çalışmışlardır. İnşa edilecek yeni toplumsal, sosyal ve ekonomik düzenin yerleşmesini amaç edinen Kadrocular, Atatürk ulusçuluğu üzerine inşa edilmek istenen bir devlet modelinin teorik planlayıcısı olmak için çaba göstermiştir. Bu çabaları bazen olumlu bir şekilde sonuçlanmış olmasına rağmen tepkilere de sebep olmuştur. Özellikle iş çevreleri ve Cumhuriyet kadroları ile girdikleri polemikler, Kadrocuların sonunu hazırlamıştır. Kadro Dergisi'nin 1932 yılında başlayan yayın hayatı Mustafa Kemal ve Cumhuriyet kadrolarının emri ile 1935 yılında sona ermiştir. Bu çalışmada Kadro Hareketi'nin, ideolojik değerlendirmesinden ziyade hareketin duygudaşlık çerçevesinde analizi yapılmış ve ulusal manada çözümlenmesine ağırlık verilmiştir. Çalışmada, Kadrocuların ve Kadro Dergisi'nin bir eleştirisini yapmaktan çok dergiyi çıkarma sürecinde karşılaştıkları zorluklar, baskılar ve ürettikleri çözümler ele alınmış, onları anlamaya çalışılmıştır. Araştırmada arşiv incelemesi tekniği kullanılmış, metinsel ve tarihsel bir inceleme yapılmıştır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; Kadrocuların yaşam hikâyeleri üzerinde durulmuş, ortak yanları ve ilgi alanları işlenmiştir. İkinci bölümde; Kadro Dergisi'nin tüm sayıları, dönemin olayları göz önünde bulundurularak değerlendirilmeye çalışılmış, derginin tüm sayılarının kültürel, ekonomik ve siyasal manada okuması yapılmıştır. Üçüncü bölümde ise bölümde derginin kapanma serüveni ve Kadrocuların, dergi sonrası yaşamları kısa yaşam öyküleri verilmiş, Kadrocuların ideolojik dönüşümleri ve altyapıları irdelenmeye çalışılmış ve Kadro Hareketine yönelik genel bir değerlendirme yapılmıştır. Anahtar Sözcükler: Kadro Dergisi, Kadro Hareketi, Kemalizm, Marksizm, Milli Kurtuluş Hareketleri, İdeoloji, Devletçilik.

Kadro Journal and the Kadro Movement is one of the most influential idea movements leaving its marks on Turkish Political life both today and in the past. The Kadro readers aimed at the formation of state in compliance with the political, social and economical conditions of the era and a society convenient to such conditions. In this process, Kadroists took both an active and passive stance, sometimes having direct influence on Kemalist regime while having been diretly influenced by this regime. They tried to provide support for the formation of the new order in accordance with the nation-state approach. Aiming at the establishment of the new social, communal and economic order, the Kadroists exerted their efforts to become the theoretical planner of the state model prospected to be established on the Atatürk nationalism. Although these efforts resulted in positive outcomes, they sometimes caused reactions in the society. Specifically, the polemics they encountered with the business world and Republican sects facilitated the dissolution of Kadroists. The publication life of Kadro Journal, which started in the year 1932, was put an end under the orders of Mustafa Kemal and Republican people in 1935.The study makes an analysis of Kadro Movement as a form of compathy rather than as an ideological movement and focused on its analysis on the national scale. The study deals with the difficulties the Kadroist had while having the Kadro Journal published and the solutions they created against pressures rather than making a criticism of Kadroists and Kadro Journal. The study applies archive analysis method thus making a textual and historical analysis. The study consists of four parts. In the first part; the life stories of Kadroists are studied as well as their common sides and fields of interests. The second part analyzes all volumes of Kadro Journal considering the events of the era, while scanning all the journals on cultural, economical and political terms. The third part the ideological transformation of Kadrosits and their background are analyzed. In the fourth and final part, the conditions bringing the dissolution of Kadro Journal, the life stories of Kadroists in the aftermath of closure are studied as well as providing a general evaluation on the Kadro Movement. Keywords: Kadro Journal, Kadro Movement, Kemalism, Marxism, National Sovereignty Movements, Ideology, Statism.