Mesnevî`de nur kavramı

Abstract

Bu çalışma, XIII. yüzyılın önde gelen mutasavvıflarından Mevlânâ Celâleddîn Rûmî'nin nur anlayışını, Mesnevî adlı eserinden yola çıkılarak ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmamız bir giriş, iki ana bölüm ve sonuç kısmından oluşmaktadır. Giriş bölümünde, araştırmanın konusu, amacı, yöntemi, sınırlılıkları belirtilmiş ve Mesnevî hakkında genel bilgiler verilmiştir. Birinci bölümde, nur kavramının sözlük ve ıstılah anlamlarına yer verilmiş, Kur'ân-ı Kerîm ve hadislerde kullanım şekilleri ele alınmıştır. Ayrıca bu bölümde ilk dönem sûfîlerinin nur anlayışı da ortaya koyulmuştur. İkinci bölümde ise çalışmanın ana konusunu oluşturan Mevlânâ'nın nur anlayışı, beyitlerden örnekler verilerek incelenmiştir. Sonuç kısmında ise değerlendirmede bulunulmuştur. Elde edilen bulgulara göre, Mevlânâ'nın nur kavramını maddi ve manevi olmak üzere iki kısma ayırdığı görülmektedir. Maddi nur kapsamında güneşin, ayın, yıldızların, şimşeğin, sabahın, gündüzün, doğunun nurunu ele almaktadır. Manevi nur kapsamında ise Allahü Teâlâ'nın, insan-ı kâmilin, gözün, gönlün, aklın, ruhun, hidâyet ve imanın, İslâm'ın, ilmin, vahiy ve Kur'ân-ı Kerîm'in nuruna yer vermekte nurla hakîkat-i Muhammediyye arasında münasebet kurmaktadır. Maddi ve manevi nur haricinde, bazı dinî, tasavvufî ve tarihî şahsiyetlerin nuru da zikredilmektedir. Anahtar Kelimeler: Tasavvuf, Mevlânâ, Mesnevî, Nur, Hakîkat-i Muhammediyye.

This study aims to reveal the understanding of the light of Mevlana Celaleddin Rumi, who is one the leading sufi in XIII. century, by looking at his work called Masnavi. Our study consists of an introduction, two main sections and conclusion. In the introduction part, the subject, aim, method and limitations of the research are stated and general information about Masnavi is given. In the first part, the meaning of the concept of light and dictionary is given, the use of the Quran and hadiths are discussed. In this chapter, the understanding of the light of the first period of Sufi is also revealed. In the second part, Mevlana's understanding of light, which is the main subject of the study, is examined by giving examples from couplets. In the conclusion part, the evaluation is made. According to the findings, it is seen that Mevlânâ divides the concept of light into two parts as material and spiritual. Material light is addressed within the scope of the sun, moon, stars, lightning, morning, day, light of the east. Within the scope of spiritual light, he gives place to Allahu Ta'ala, the human beings, eye, heart, mind, spirit, guidance and faith, Islam, science, revelation and the light of the Qur'an by establishing a relationship between the light and the truth of Muhammadiye. Apart from the material and spiritual light, the light of some religious, mystical and historical figures is also mentioned.Keywords: Islamic Mysticism, Mevlana, Masnavi, Light/Nur, Truth of Muhammediyye.