Konak (Malatya) yöresi halk ilaçları

Abstract

Amaç: Bu çalışma, Malatya ilinin Yeşilyurt ilçesine bağlı Konak beldesinin geleneksel olarak kullanılan halk ilaçlarını belirlemek amacıyla yapıldı. Materyal ve Metot: Mayıs 2015-Kasım 2016 tarihleri arasında beldenin 3 mahallesine gidilerek yüzü aşkın kişiyle görüşülüp içlerinden 68 kişi (% 38.2 erkek, % 61.8 kadın) kaynak kişi kabul edildi ve yaş ortalamaları 64 olarak hesaplandı. Arazi çalışmalarına katılan kaynak kişilerle beraber 243 herbaryum örneği toplandı. Toplanan örnekler İnönü Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Herbaryum' unda saklanmaktadır. Bulgular: 35 familya, 68 cins ve 85 türe ait 86 takson halk ilaçları kapsamında değerlendirildi. Bunların 62'si yabani olarak toplanan, 19'u kültürü yapılan ve 5'i ise pazardan, aktardan veya baharatçılardan alınan bitkilerdir. En çok Lamiaceae (14), Asteraceae (11) ve Rosaceae (11) familyalarına ait bitkiler kullanılmaktadır.Sonuç: En çok kullanılan bitkiler sırasıyla; Origanum vulgare L. subsp. gracile (K.Koch) Ietsw., Euphorbia grisophylla M.L.S. Khan., Euphorbia macrocarpa Bioss. & Buhse., Pelargonium endlicherianum Fenzl, Rosa canina L., Mentha longifolia (L.) L. subsp. longifolia, Mentha pulegium L. ve Mentha spicata L. subsp. spicata olarak saptandı. ICF faktörü hesaplandı. En çok mide ağrı ve ülserleri (FIC: 0.919) ile soğuk algınlığında (FIC: 0.947) kullanımlar tespit edildi. Dâhilen (%62.5) kullanım haricen (%37.5) kullanımdan daha fazladır. Dâhilen kullanımda; infüzyon (%15.5) veya çeşitli işlemlerden geçirerek (%15.5) kullanmak daha çok tercih edilmektedir.

Aim: This study is conducted to determine the folk medicine traditionally used for the Konak, town of Yeşilyurt, province of Malatya. Material and Method: Between May 2015 and November 2016, three communities of Konak are visited and more than 100 people are interviewed, 68 of them (38.2% male, 61.8% female) are accepted as source people and their average age is calculated as 64. A total of 243 herbarium specimens are collected along with the source people participating in the fieldwork. The collected samples are kept in the Herbarium of Inonu University Faculty of Pharmacy.Results: 86 taxa belonging to 35 families, 68 genera and 85 species are evaluated in the context of folk medicines. 62 of these are wildly harvested, 19 are cultivated, and 5 are those from open markets, herbalists or spice sellers. Plants belonging to families of Lamiaceae (14), Asteraceae (11) and Rosaceae (11) are mostly used.Conclusion: The most used plants are; Origanum vulgare L. subsp. gracile (K.Koch) Ietsw., Euphorbia grisophylla M.L.S.Khan., Euphorbia macrocarpa Bioss. & Buhse., Pelargonium endlicherianum Fenzl, Rosa canina L., Mentha longifolia (L.) L. subsp. longifolia, Mentha pulegium L. and Mentha spicata L. subsp. spicata. The ICF factor is calculated. The most common uses for stomach pain and ulcers (FIC: 0.919) and colds (FIC: 0.947) were found. Internal usage (62.5%) is more than external usage (37.5%). In internal usage it is mostly preferred to use in infusion (15.5%) or through various procedures (15.5%).