Kentsel dönüşüm kapsamında merkezi yönetim yerel yönetim ilişkileri

Abstract

Kentler, bir yandan uygarlık tarihi ile paralel bir gelişim süreci izlerken, bir yandan da ekonomik, teknolojik, sosyal ve siyasal gelişmelere bağlı olarak pek çok sorunla karşı karşıya kalmaktadır. Artan nüfusun ihtiyaçlarının karşılanamaması, doğal afetler karşısında hazırlıksız yakalanma, izinsiz ve plansız yapılaşma gibi sorunlar kentlerin yıpranmasına ve köhneleşmesine neden olmakta, kentleri yaşanmaz bir hale getirmektedir. Dolayısıyla çağdaş şehircilik anlayışına uygun olarak kentlerin dönüştürülmesi hususu giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Kentsel dönüşüm kavramı, hem kent sakinleri tarafından hem de literatürde yoğun bir şekilde tartışılmaya devam etmektedir. Kentsel dönüşüm, kimileri tarafından kentlerin fiziki, sosyal ve ekonomik sorunlarını çözebilecek bir olgu olarak tanımlanırken, kimileri tarafından ise sermayenin yerelde oluşan ranttan pay alma gayreti olarak görülmektedir. Kentsel dönüşümün hedefleri ve uygulama biçimleri, ülkeden ülkeye ve dönemden döneme değişiklik gösterebilir. Ancak kentsel dönüşümün artık zaruri bir ihtiyaç haline geldiği konusunda da bir fikir birliği bulunduğunu söylemek mümkün olacaktır. Bu çalışmada kentsel dönüşümün iki önemli aktörü olan merkezi yönetim ve yerel yönetim arasındaki hukuksal ve yönetsel ilişkiler, Türkiye'deki başlıca kentsel dönüşüm kanunları çerçevesinde incelenmiş, böylece kentsel dönüşüm faaliyetlerinde merkezileşme ve yerelleşme eğilimleri açısından yorumlanması amaçlanmıştır.

Cities are growing and developing continuously parallel to the history of humanity and civilization, while facing so many problems due to economic, technological, social and political developments. Failure to meet the needs of the growing population, exposure to the natural disasters, unauthorized and unplanned housings and other various problems ruin the cities and make them uninhabitable. Therefore a planning-based urban transformation in line with the modern urbanization principles is becoming more and more important.The concept of urban transformation continues to be discussed intensively by both residents of the cities and academic literature. While urban transformation is defined by some as a phenomenon that can solve the physical, social and economic problems of the cities, some others see it as an effort of capital owners to get an unearned income. The objectives and technics of the urban transformation may vary from country to country and period to period. However, it is obvious that there is a consensus that urban transformation has become an indispensable need.This study aims to examine legal and administrative relations between the two main actors in urban transformation – the central government and the local governments, within the framework of urban renewal legislation in Turkey, in order to analyze urban transformation with regards to decentralization and centralization trends.