Türkiye Selçuklu Devleti`nin Moğollara karşı ittifak arayışları (M.1220-1277)

Abstract

13. yüzyılda Cengiz Han ve haleflerinin dünyaya hâkim olmak ülküsüyle başlattıkları istila hareketinden pek çok ülke gibi Türkiye Selçuklu ülkesi de nasibini almıştır. Türkiye Selçuklu Sultanı I. Alâeddin Keykubad, bu istilayı önleyebilmek için bölgesel bir ittifakın kurulmasını zorunlu görmüş ve bunun gerçekleşmesi için büyük bir özveriyle çalışmıştır. Oğlu ve halefi II. Gıyâseddin Keyhusrev de babasıyla aynı yolu izlemiştir. Ancak Orta Doğu'nun siyasal birlikten yoksun yapısının yarattığı karmaşık çıkar ilişkileri, böyle bir ittifakın oluşmasına imkân tanımamıştır. Bu durum ise, Orta Doğu'nun büyük kısmının ve Türkiye Selçuklu ülkesinin Moğol hâkimiyeti altına girmesinin en önemli sebeplerinden birini teşkil etmiştir. Türkiye Selçuklu Devleti'nin Moğol hâkimiyetine girmesinden sonra da devletin bekasını sağlamaya yönelik hareketlerin olduğu ve bu hareketleri başlatanların komşu devletlerle birtakım ittifak girişimleri yürüttükleri görülmektedir. Sırasıyla, Sultan II. İzzeddin Keykâvus'un ve bir döneme adını veren Muînüddin Süleyman Pervâne'nin yürüttüğü bu girişimler de çeşitli sebeplerle başarısızlığa uğramıştır. Bütün bunlar sonucunda Türkiye Selçuklu Devleti, doğrudan İlhanlı başkentinden gönderilen Moğol valilerinin denetimi altına girerek yıkılışa sürüklenmiştir. Çalışmamızda, Moğol tehdidinin ilk hissedildiği 1220 yılından Muînüddin Süleyman Pervâne'nin İlhanlılar tarafından katledildiği 1277 yılına kadar olan dönemde, Selçuklu devlet adamlarının Moğollara (İlhanlılara) karşı bölge ülkeleriyle ittifak kurma arayışları ele alınmış ve bu arayışları başarısızlığa uğratan etkenler üzerinde durulmuştur. Böylece, Türkiye Selçuklu tarihinin doğrudan ele alınmamış bir yönü, bütün hâlinde değerlendirilerek aydınlatılmaya çalışılmıştır.

In the 13th century, Genghis Khan and his successors started to the invasion with the goal to be the world's dominant country and like many other turkish countries, had Turkey Seljuk's share. Turkey Seljuks Sultan Alâeddin Keykubad I thought it necessary to establish a regional alliance to prevent this invasion and worked a great sacrifice to make it happen. His son and successor Gıyâseddin Keyhusrev II also followed the same way with his father. However, the complex interests of the Middle East, created by the lack of political unity, have not allowed such an alliance to form. This event is one of the most important reason for the majority of the Middle East and Turkey Seljuk Empire falling under domination of Mongols.After Mongols domination, it has seen that Turkey Seljuk State have some movements to provide survival and who started these had attempts to have allience with neighboring states. Respectively, Sultan Izzeddin Keykâvus II and Muînüddin Süleyman Pervâne, who gave a turning name, conducted these attempts which were also failed for various reasons. As a result of these, Turkey Seljuk State, was dragged to fall under the initiative of entering directly sent from the capital of the Mongol Ilkhanid governor.In our study, in the period from 1220 when the Mongol threat was first felt until 1277 when the Muînüddin Süleyman Pervâne was slaughtered by Ilkhanians, the Seljuk statesmen sought to form an alliance aganist the Mongols (Ilkhanians) with the countries of the region, and the factors that made these searches unsuccessful were discussed. Thus, an aspect not addressed directly in the history of Turkey Seljuk, it has tried to clarify the evaluation in the whole case.