Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerde bel ağrısının fonksiyonel yetersizlik düzeyi ve yaşam kalitesine etkisinin incelenmesi

Abstract

Bel ağrısı, toplum genelinde yaygın olarak görülen, yaşam kalitesini ve fonksiyonel sağlık düzeyini olumsuz olarak etkileyen önemli sağlık problemlerinden biridir. Hemşirelik, bel ağrısı oluşumu açısından çeşitli risk faktörlerine sıklıkla maruz kalınan meslekler içerisinde yer almaktadır.Bu araştırma, hemşirelerde bel ağrısının, fonksiyonel yetersizlik düzeyi ve yaşam kalitesine etkisinin incelenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi'nde görev yapan tüm hemşireler oluşturmuştur. Örneklem seçimine gidilmemiş evrenin tümü örnekleme alınmıştır. Örneklem 514 hemşireden oluşmuştur. Araştırma öncesi, Ç.Ü. Tıp Fakültesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu ve araştırmanın yapıldığı hastane Başhekimliği'nden gerekli izinler alımıştır. Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından oluşturulan Kişisel Bilgi Formu, Yaşam Kalitesi Ölçeği Kısa Form 36, Oswestry Bel Ağrısı Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde SPSS 16.0 paket programı kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, hemşirelerin %85,4'ünün hayatlarının bir döneminde bel ağrısı çektiği, %57,8'inin ise halen devam eden bel ağrısı olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin yaşam kalitesi ölçeğinin (KF-36) alt ölçek puan ortalamalarının Fiziksel Fonksiyon 68,26±24,48; Ağrı 59,59±23,17; Sosyal Fonksiyon 58,22±23,12; Ruhsal Sağlık 57,40±17,91; Genel Sağlık Algısı 49,77±19,19; Canlılık 47,73±20,41; Fiziksel Rol Güçlüğü 28,21±20,71 ve Emosyonel Rol Güçlüğü 27,04±11,93 olduğu; en yüksek puan ortalamasını Fiziksel Fonksiyon ve en düşük puan ortalamasını Emosyonel Rol Güçlüğü alt ölçeklerinden aldıkları saptanmıştır. Bel ağrısı olan hemşirelerin Emosyonel Rol Güçlüğü alt ölçek puan ortalamalarının bel ağrısı olmayan hemşireler ile aynı olduğu ve KF-36'nın diğer alt ölçek puan ortalamalarının bel ağrısı olmayan hemşirelerin puan ortalamalarına göre daha düşük olduğu saptanmıştır (p<0,05). Bel ağrısı olan hemşirelerin Oswestry Bel Ağrısı Ölçeği'den aldıkları puan ortalamalarının 11,09±6,18 olduğu; hemşirelerin çoğunluğunda hafif yeti yitimi olduğu; fonksiyonel düzeylerinin yaş, beden kitle indeksi, ekonomik durum, çalışılan birim, çalışılan birimden memnuniyet, günlük egzersiz süresi, yüksek topuk giyme, hayatın herhangi bir döneminde bel ağrısı yaşama ve mevcut bel ağrısı olma durumlarına göre farklılık gösterdiği saptanmıştır (p<0,05).Çalışmanın sonunda hemşirelerin yaşam kalitelerinin ve fonksiyonel düzeylerinin artırılmasına yönelik önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Sözcükler: Bel ağrısı, Fonksiyonel yetersizlik, Hemşire, Yaşam kalitesi

Low back pain is one of the important health problems which are common in society and which affect the quality of life and functional health in a negative way. Nursing is among the professions that are frequently exposed to various risk factors in terms of the development of low back pain. This study was conducted as a descriptive study with a view to examining the effect of low back pain on nurses' functional disability and quality of life levels. Target population of the study is all the nurses working at Balcalı Hospital in Çukurova University Medical Faculty. No sampling was performed, all the target population was involved in the study. Hence, the sample was formed by 514 nurses. Prior to the study, the required permissions were obtained from the Medical Faculty Non-Interventional Clinical Investigations Ethics Committee and the head physician of the Hospital where the study was conducted. The data were collected using Personal Information Form, The Quality of Life Scale Short Form 36 and the Oswestry Low Back Pain Scale. Statistical analysis of the data was performed using SPSS 16.0 package program. Results show that %85,4 of the nurses had low back pain at any stage of their life and %57,8 had continuing back pain. The mean scores for quality of life (SF-36) subscales were found Physical Functioning 68,26±24,48; Bodily Pain 59,59±23,17; Social Role Functioning 58,22±23,12; Mental Health 57,40±17,91; General Health Perceptions 49,77±19,19; Vitality 47,73±20,41; Physical Role Functioning 28,21±20,71 and Emotional Role Functioning 27,04±11,93. It was also found that the highest mean score was in Physical Functioning and the lowest mean score was in Emotional Role Functioning subscales. The Emotional Role Functioning subscale mean scores of nurses with low back pain were found to be the same as those of the nurses who did not have low back pain, and the other subscale mean scores of SF-36 were found to be lower than the mean scores of nurses who did not have low back pain (p<0,05). Findings showed that the mean score that the nurses with low back pain obtained from the Oswestry Low Back Pain Scale was 11,09±6,18 and majority of the nurses had mild function loss. Functional levels were found to be affected by age, body mass index, financial situation, working unit, satisfaction about the working unit, duration of daily exercises, wearing high heel shoes, experiencing pain at any stage of life and having a current low back pain (p<0,05). The study made some suggestions about increasing nurses' quality of life and function levels.Key words: Low back pain, Functional disability, Nurse, Quality of life