Radyografi ile kaynak dikişi kontrolu

Abstract

RADYOGRAFİ İLE KAYNAK DİKİŞİ KONTROLÜ ÖZET Bu Yüksek Lisans tez çalışmasında, radyografi ile kaynak dikişlerinin muayenelerinin farklı yönlerden incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, öncelikle, hacimsel bir tahribatsız muayene metodu olan radyografi tanıtılmış, daha sonra ise endüstride önemli bir birleştirme tekniği olan kaynak tekniği tanıtılmıştır. Kaynak dikişlerinin kontrolunda kullanılan teknikler ve bunlar arasında radyografinin yeri ve önemine yer verilmiştir. Fazla olarak, kaynak dikişleri için radyografi tekniğinin uygulama biçimleri tanıtılmıştır. Burada, konu ile ilgili ulusal ve uluslararası standartlara ilişkin bilgi de verilmiştir. Tezin deneysel kısmında iki farklı kaynak tekniği ile çalışılmıştır. Bunlar; elektrik ark kaynağı ve argon kaynağıdır. Ayrıca, endüstriyel radyografide kullanılan iki farklı radyasyon tipi olan X ve gama ışınları kullanılmıştır. Bunlardan ayrı olarak, kimi kez doğrusal kaynak olarak da nitelenen düz (levha) kaynağı ve eğimli kaynak olan boru kaynağı ile de çalışılmıştır. Boru kaynağına ilişkin olarak tek cidar ve çift cidar çekimleri yapılmıştır. Tek cidar çekimi de iki farklı şekilde gerçeklenmiştir. Bunlardan birinde; radyasyon kaynağı dışarıda film içerde, diğerinde ise radyasyon kaynağı içerde ve merkezde, film dışarıdadır ki; bu çekim panaromik çekimi ifade etmektedir. Bu Yüksek Lisans tez çalışmasında, farklı kaynak hataları tespit edilmiş ve bunlara ait örnek radyograflar tezde verilmiştir. Bu hatalar; standartlarda da belirtilen; porozite, cüruf, çatlak, tıüfuziyetsizlik, kök hatası, bindirme hatası ve yanıkdır. Elde edilen sonuçlardan görülmüştür ki; radyografık açıdan kaynak tekniği farklılığı fazla önem arzetmemekte, buna karşın, parçanın durumu radyografık çekim şartlarının Delirlenmesinde etken olmaktadır. Ancak, radyografik değerlendirme felsefesi tüm kaynak dikişleri için benzer olmaktadır. /yrıca` kaynak dikişlerinin radyografık kontrollarının, kalite güvence çerçevesinde önemli jlduğu ve radyografinin uygulamasının her aşamasında konuya bilinçli ve bilgi yaklaşımın gerekli olduğu gözlenmiştir. Böylelikle, yapılan bu çalışmayla, kaynak dikişlerinin adyografik muayenesi, rasyonel ve sistematik şekilde incelenmiştir.

WELDING CONTROL BY USING RADIOGRAPHY SUMMARY In this MSc. Thesis, it is aimed to investigation of welding joints in the different points of view. For this purpose, radiography that is volumetric non-destructive testing (NDT), is explained firstly and then, welding technique that is an important joint technique for the industry is determined with details. Hence, it is explained that the importance of the radiography between the control techniques of the welding joints. Moreover, application techniques are determined in the radiography for the welding joints. In here, some detailed knowledge are given in the related with national and international standards. In the experimental parts of the thesis, it is studying with two different welding techniques. These are; electric arc welding technique and argon welding technique. Two different penetrating radiation as X rays and gamma rays are used for the experimental studies. Furthermore, positions of plate welding and tubular welding cases are arranged for the experiments. Single and double wall applications are also arranged for the tube radiography. Two different cases are arranged for the single wall case. In one case, radiation source is outside and film is inside of the tube, in the other case, radiation source is inside and in the centre, the film is outside of the tube that case is panoramic exposure case also. Welding defects are determined in the study and some examples are given. These defects are porosity, inclusion, crack, undercutting, incomplete fusion, incomplete root, icicles and burn. It is seen that it is not important the welding joint types for the evaluation of the radiographs, but the position of the object is important for the determination of the radiographic exposure factors. However, the philosophy of the radiographic evaluation is the similar. It is observed that radiographic controls of the welding joints are important in the view of point of the quality control and quality assurance, and it is necessary of the training for the related personnel. Therefore, radiographic control of the welding joints are investigated rationally and systematically with this experimental study. XI