105 numaralı Sivas Şer`iyye sicili (H.1306-1314/m.1888-1896) transkripsiyon ve değerlendirme

Abstract

Çalışmamızda, H.1306-1314/M.1888-1896 yıllarını içeren 105 Numaralı Sivas Şer'iyye Sicili, incelenmiştir. Osmanlı tarihinde önemli bir yeri olan Şer'iyye sicilerinden Sivas Şer'iyye Sicili, 100 sayfa olup, 300 adet belge hâlindedir. Belgeler, konulara göre tasnif edildikten sonra, transkribe edilerek günümüz alfabesine çevrilmiş olup, belli bir düzen ile belgeler değerlendirilmiştir.Tez, giriş ve sonuç hariç üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, Şer῾iyye Sicillerindeki; hukuki olaylar, kadıların verdikleri kararlar ile çeşitli kayıtlar hakkında bilgi verilmektedir. Bu kayıtlarda, toplumda yaşanan sorunlar ile ilgili bilgiler bulunmaktadır. Şer'iyye Sicilleri; evlenme, boşanma, nafaka, vekâlet, senet, vakfiye kayıtları, arazi anlaşmazlığı, alacak verecek, atama ve tayin işlemleri hakkında birçok belge içermektedir. Birinci bölümde; kadı, yardımcları, Sivas ve Gürün hakkında bilgi verilmiştir. İkinci kısımda ise belgelerin özetleri yapılmıştır. Üçüncü kısımda belge transkribe ile yapılan, metin transkripsiyonu bu bölümde verilmiştir. Dördüncü bölümde belgeler idari, iktisadi ve sosyal açıdan değerlendirilmiştir.Sonuç kısmında, belgelerin incelenmesi ile ortaya çıkan neticeler, genel olarak değerlendirilmiş olup önemli tespitlerde bulunulmuştur. Bunların arasında, Gürün'ün sosyal yapısında toplumdaki diğer kişilerle karşılaştırıldığında, unvanlı kişilerin sayıca fazla oldukları görülmektedir. Müslim ve gayrimüslimler hoşgörü ortamında birlikte yaşamaktadırlar. Osmanlı toplumunda olduğu gibi Gürün'de, çok eşlilik yaygın değildir. Boşanmada ise kocanın kadına göre daha fazla yetkiye sahip olduğu görülmektedir. Miras konusunda, kadınların erkeklere oranla daha az paya sahip olduğu, mirasçısı olmayanların mallarının Beytü'l-mâl veya Darü'l-eytam gibi kurumlara bırakıldığı tespit edilmiştir.Anahtar kelimeler: Şer'iyye Sicilleri, Kadı, Mahkeme, Sivas, Gürün

In our study, the Gürün Şer'iyye Registry Number 105, which contains records regarding H.1306-1314 / G.1888-1896 years, has been examined. Gürün Şer'iyye Registry, one of the Şer'iyye records, which has an important place in the Ottoman history, contains 300 documents. After the documents were classified according to the subjects, they were translated into the nowadays alphabet by transcription technique and then, with a certain order the documents were evaluated and discussed.This thesis consists of introduction, conclusion and three chapters. In the introductory part legal events, the decisions made by the kadi (qadi) and various records from Şer'iyye Registry are given. These records contain information about the different problems in society. Şer'iyye Registry includes many different documents regarding marriages, divorces, alimonies, vouchers power of attorney, foundation records, land disputes, receivables and assignment processes. In Chapter 1 information about Kadi, his assistants, Sivas and Gürün is provided. Chapter 2 deals with summaries of documents. In Chapter 3 the transcription of the text done by the document transcription technique is presented. In Chapter 4 documents are evaluated in terms of administrative, economic and social aspects.In the conclusion part, the results of the examination of the documents were evaluated in general and important determinations were made. Among these, it has been seen that there are a large number of titled people in the social structure of Gürün. It also has been seen that Muslim and non-Muslims live in a climate of tolerance. As in the Ottoman society, polygamy is not common in Gürün as well, but in divorce procedures the husband has more authority than women. It has been also determined that women have less share in terms of inheritance than the men, and that the goods of non-heirs are left to such donation institutions such as Beytü'l-mâl or Darü'l-eytam.Key Words: Şer'iyye Records , Kadi, Court, Sivas, Gürün