Farelerde parasetamol ile oluşturulan akut zehirlenmede anethum graveolens (Dereotu)`in etkisi

Abstract

Parasetamol (PT), para aminofenol grubu bir ilaç olup yüksek dozda kullanıldığında zehirli metaboliti n-asetil-p-benzokuinonenimin şekillenmesi ile karaciğer dokusundaki okside lipidlere ve sülfidril gruplarına kovalent olarak bağlanarak hasara yol açmaktadır. Anethum graveolens (AG) ise günümüzde yaygın olarak tüketilen, uçucu yağlar ve antioksidan maddelerce zengin aromatik bir bitkidir. Bu bitki antiinflamatuvar, antiülseratif, antihiperlipidemik, antibakteriyel, antifungal ve antioksidan etkilere de sahiptir. Bu çalışmada PT ile deneysel akut karaciğer toksikasyonu oluşturulan farelerde, oluşan hasara karşı AG ekstresinin koruyucu etkilerinin olup olmadığının belirlenmesi amaçlandı. Bu amaçla, 50 adet, 2 aylık, 20-25 gr ağırlığındaki Balb-c erkek fareler her grupta 10 hayvan olacak şekilde 5 gruba ayrıldı. Uygulamalar oral gavaj yoluyla gerçekleştirildi. I. gruptaki (kontrol grubu) hayvanlara 7 gün sadece izotonik sodyum klorür çözeltisi; II. gruptaki hayvanlara PT 400 mg/kg tek doz, III. gruptaki farelere PT+AG1 7 gün süreyle (100 mg/kg AG ve son ekstre uygulamasından 1 saat sonra 400 mg/kg PT), IV. gruptaki farelere PT+AG2 (200 mg/kg AG+PT 400 mg/kg), V. gruptaki farelere ise 200 mg/kg AG 7 gün süreyle oral gavaj yoluyla verildi. Son uygulamalardan 5 saat sonra ketamin ve ksilazin anestezi altında kalpten kan alındı. Servikal dislokasyon sonrası karaciğer ve böbrek dokuları alındı. Serum örneklerinde sitokin düzeyleri (interleukin-1ß, interleukin-6, interleukin-10 ve tümor necrosis factor-α) bazı biokimyasal enzimler (ALT, AST), dokularda lipid peroksidasyon parametreleri (MDA, SOD, GSH) ile karaciğer ve böbrek histopatolojik incelemeleri yapıldı.Çalışmada, PT verilmiş gruplarda serum AST, ALT ile sitokin ve doku MDA düzeylerinde yükselme, SOD ve GSH seviyelerinde düşüş belirlenmiştir. Diğer taraftan, iki farklı dozda (100 ve 200 mg/kg) ekstre alan grupları, sadece PT uygulanmış gruplar ile karşılaştırdığımızda, istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde, AG uygulamasının serumda IL-1β, IL-10, IL-6, TNF-α, ALT ve AST düzeylerini azalttığı tespit edilmiştir. AG uygulanan grupların dokularında ise MDA düzeyinin azaldığı, GSH ve SOD'nin ise yükseldiği ve doza bağlı olarak değişkenlik gösterdiği belirlenmiştir. Histopatolojik bulgular biyokimyasal bulgular ile uyumlu bulunmuştur. Sonuç olarak, AG uygulaması farelerde PT ile indüklenen akut karaciğer ve böbrek toksikasyonunda, oksidatif stresi, sitokin cevabını etkileyerek organ hasarını önlemektedir.Anahtar Kelimeler: Fare, Anethum graveolens, Parasetamol, Lipid Peroksidasyon, Zehirlenme.

Parasetamol (PT), para aminophenol group is a drug and cause damage on liver tissue by bonding covalently to oxide lipids and sulphidrile groups when used in high doses with formation of its toxic metabolite n-asetil-p-benzokuinonenimin. Anethum graveolens (AG) is an aromatic plant rich-essential oils and antioxidant substances, it has been widely consumed, nowadays. The plant has also antiinflammatory, antiulcerative, antihyperlipidemic, antibacterial, antifungal and antioxidant effects. The purpose of this study is to determine whether the protective effect of the AG extract against experimental liver acute toxication formed by PT in mice. For this purpose 2 months old, 20-25 g weight Balb-c male mice of 50 divided into 5 groups which each contain 10. Applications were made by oral gavage. Group I is designated as the control group and isotonic NaCl given for 7 days, Group II of animals 400 mg/kg a single dose PT applicated orally, Group III is PT+AG1 (100 mg/kg AG given for 7 days and 1 hours after last extract application 400 mg/kg PT given, Group IV is PT+AG2 (200 mg/kg AG+PT 400 mg/kg), Group V. AG2 (200 mg/kg AG were given orally for 7 days. About 5 hours after these applications the blood was taken from heart under ketamin and xylazine anesthesia; liver and kidney tissue were taken after cervical dislocation. Assessments were performed serum cytokine levels (interleukin-1ß, interleukin-6, interleukin-10 and tumor necrosis factor-α), some biochemical enzymes (ALT, AST), lipid peroxidation levels in tissues (MDA, SOD, GSH) with liver and kidney histopathological examinations. In our study, it is determined that AST, ALT, cytokine and tissue MDA levels increased, SOD and GSH levels decreased in PT group. On the other hand, when we compare the groups received two different doses (100 and 200 mg/kg) of extract with only PT applied group, AG application significantly decreased IL-1β, IL-10, IL-6, TNF-α, ALT and AST levels in serum. It is determined that MDA level decreased, and GSH and SOD levels increased depending on dose. Histopathological findings are consistent with biochemical findings. As a result, AG applications can prevent organ damage via affected cytokine answer and oxidative stress in PT-induced acute liver and kidney toxications in mice.Key Words: Mice, Anethum graveolens, Paracetamol, Lipid peroxidation, Toxication.