Beyşehir gölü`nde gümüşi havuz balığının (Carassius gibelio bloch, 1782)bazı populasyon özellikleri ve biyoekolojik durumunun belirlenmesi

Abstract

Nisan 2013 – Mart 2014 tarihleri arasında Beyşehir Gölü'nde yürütülen bu çalışmada; gümüşi havuz balığının (Carassius gibelio) bazı populasyon özellikleri ve biyoekolojik durumu belirlenmiştir. Mevsimsel olarak gerçekleştirilen su örneklemelerinde, sıcaklık, tuzluluk, oksijen, pH, iletkenlik, TDS, sekki diski derinliği, toplam askıdaki madde, organik madde, inorganik madde, % organik madde, klorofil-a, nitrit, nitrat, toplam azot, toplam sertlik, Ca, Mg, amonyum ve fosfat analizleri yapılmıştır. Aylık olarak gerçekleştirilen balık örneklemelerinde ise Carassius gibelio'nun total boy, çatal boy, ağırlık, iç organ ağırlığı, gonad ağırlığı ve yaş parametreleri ölçülerek kondisyon faktörü, gonadosomatik indeks (GSI), eşey oranı, iç organ yüzdesi, boy frekansı, boy – ağırlık ilişkisi ve von Bertalanffy büyüme parametreleri hesaplanarak istatistik analizleri gerçekleştirilmiştir. Beyşehir Gölü'nde su sıcaklığı ilkbaharda ortalama 16,89, yazın 22,10, sonbaharda 15,94 ve kış mevsiminde ise 5,52 °C olarak ölçülmüştür. Tuzluluk değeri ortalama ‰ 2, pH yaklaşık 8 iken çözünmüş oksijen konsantrasyonunun 7,75 ile 11,13 mg/l arasında değiştiği belirlenmiştir. İletkenlik değerleri 360,4 ile 423,5 µS/cm, toplam çözünmüş katı madde miktarı (TDS) 176,39 – 210,48 mg / lt, sekki diski derinliği 85 -180 cm, toplam askıda katı madde (TPM) değerleri 0,02 - 20,46 mg / lt arasında tespit edilmiştir. Sudaki organik madde miktarı (POM) kış aylarında belirlenememişken, en yüksek değer sonbaharda 2,70 mg/lt olarak ölçülmüştür. İnorganik madde oranı ise (PİM) 0,02 - 17,76 mg / lt, sudaki organik madde miktarı % 4,85 - 36,35, klorofil-a 26,19 - 3,36 µg/l arasında belirlenmiştir. En yüksek nitrit (NO2-N) değerine kış (0,02 mg / lt), nitrat (NO3-N) değerine yaz (0,38 mg/lt) toplam azot miktarına kış (1,95 mg / lt), sudaki sertlik oranına ise yaz mevsiminde (20,28 d°H) rastlanmış, en yüksek Ca ve Mg değerleri de yaz mevsiminde sırasıyla ortalama 84,70 mg/lt ve 42,03 mg/lt olarak saptanmıştır. Amonyum değerleri ise sonbaharda ölçüm aralıklarının dışında çıkmış ve en yüksek değere kışın (0,67 mg/l) rastlanmıştır. Sudaki fosfat (PO4-P) oranı ise sonbahar ve kış aylarında ölçülebilmiş, sırasıyla 0,02 ve 0,03 mg/lt olarak belirlenmiştir.Gümüşi havuz balığı bireylerine en fazla (346 birey) Haziran ayında rastlanmıştır. Maksimum uzunluğa sahip birey (28,4 cm) Nisan ayında minimum boy uzunluğuna sahip birey ise (8,5 cm) Mayıs ayında yakalanmıştır. Maksimum ağırlık 408,0 gr ile Nisan ayında, minimum ağırlık ise 22,0 gr ile Ağustos ayında tespit edilmiştir. Örneklenen bireylerin % 52'sinin dişi, % 48'inin erkek olduğu ve 2 ile 7 yaş arasında dağılım gösterdikleri belirlenmiştir. Von Bertalanffy büyüme parametrelerinden a katsayısı 11,991, b katsayısı 0,393, R2 değeri 0,815, L∞ 19,755 ve k katsayısı ise 0,934 olarak hesaplanmıştır. Ortalama gonadosomatik indeks değerleri % 10,9 ile % 0,8 arasında, kondisyon faktörü ise erkek ve dişi bireylerde 1,5 - 1,7 arasında hesaplanmıştır. Dişi bireylerde GSI değerleri Mart ayında en yüksek değere ulaşmıştır. İç organ yüzdesi ise dişi bireylerde % 15,8 ile Şubat ayında maksimum değere ulaşırken, erkek bireylerde % 13,4 ile Ekim ayında en yüksek değer görülmüştür.Sonuç olarak, oligotrof özellik taşıyan Beyşehir Gölü'nün su derecelendirmesinin 1. sınıf özellikte olduğu, besin yükü anlamında kısa vadeli bir risk taşımadığı ve su koşullarının Carassius gibelio'un yaşamını sürdürebilmesi için uygun olduğu belirlenmiştir. Göldeki aşırı av baskısı, erken cinsel olgunluğa erişmeleri ve/veya ortamdaki besin zenginliğinin azalması gibi nedenlerle türün giderek küçüldüğü ve ekonomik önemini yitirmeye başladığı görülmüştür. Türün üreme davranışının Nisan - Haziran ayları arasında yoğunlaştığı saptanmıştır.

In this study, some population parameters and bioecologic conditions of silver crucian carp (Carassius gibelio) were determined between April 2013 and March 2014 in Lake Beyşehir. Water temperature, salinity, oxygen, pH, conductivity, TDS, secchi depth, total suspended solid matter, organic matter, inorganic matter, organic matter (%), chlorophyll – a, nitrite, nitrate, total nitrogen, total hardness, Ca, Mg, ammonium and phosphate were determined seasonally. Total length, fork length, weight, visceral weight (%), gonad weight and age parameters in the sampled Carassius gibelio were measured in order to calculate condition factor, gonadosomatic index (GSI), sex distributions and ratios, length distribution, length – weight relationship and von Bertalanffy equation.The average water temperature were measured 16,89 °C in spring, 22,10 °C in summer, 15,94 °C in autumn and 5,52 °C in winter, respectively. It was detected that salinity was about 2‰, pH was about 8, dissolved oxygen concentration were between 7,75 and 11,13 mg/l, respectively. Furthermore, conductivity, TDS, secchi depth and TPM were determined between 360,4 and 423,5 µS/cm, 176,39 and 210,48 mg/l, 85 and 180 cm, 0,02 and 20,46 mg/l, respectively. The organic matter in the water couldn't be detected in winter sampling, but the highest level was found in autumn as 2,70 mg/l. Inorganic matter (PIM), organic matter (%) and chlorophyll-a concentration was also calculated as 0,02 – 17,76 mg/l, 4,85 – 36,35%, 3,36 – 26,19 mg/l, respectively. The highest nitrite concentration (NO2-N) was determined in winter (0,02 mg/l), nitrate level (NO3-N) in summer (0,38 mg/l), total nitrogen amount in winter (1,95 mg/l) and total hardnsess in summer (20,28 d°H), respectively. And the maximum levels of Ca and Mg were found in summer in order of 84,70 mg/l and 42,03 mg/l. Ammonium could not be found in autumn, the maximum rate was defined as 0,67 mg/l in winter period. The phosphate level (PO4-P) in the water could only be detected in autumn and winter (0,02 and 0,03 mg/l, respectively). The maximum Carassius gibelio individuals were caught in June as 346 specimens. The maximum and minimum length were determind in April and May as 28,4 cm and 8,5 cm, respectively. The maximum weight was determined in April (408,0 g) and minimum weight was determined in August (22,0 g). The fish samples composed of 52% females and 48% males between 2 and 7 years old. The parameters of von Bertalanffy equation was calculated as a: 11,991, b: 0,393, R2: 0,815, L∞: 19,755, k: 0,934. The average gonadosomatic index value of Carassius gibelio were varied from 1,5 to 1,7 in males and females, respectively. Maximum GSI value of females was detected in March. The maximum value of visceral weight was determined 15,8% in February for females and 13,4% in October for males, respectively.As a result, The Lake Beyşehir, which has an oligotrophic character, has the highest water quality, has no risk for short term and suitable conditions for Carassius gibelio life period. It was determined that over fishing, early sexual maturity and / or reduction of nutrients may cause individuals to be smaller and lose their economic value. Also, the spawning period of Carassius gibelio was estimated between April and June.