Yazılı basında nefret söylemi ve ötekileştirme: Recep Tayyip Erdoğan örneği

Abstract

`Nefret söylemi` kavramı, Avrupa Konseyi Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilen 1997 tarih ve R (97) sayılı tavsiye kararında, `Irkçı nefret, yabancı düşmanlığı, antisemitizm veya hoşgörüsüzlük ifade eden saldırgan milliyetçilik, ırkçılık, ayrımcılık, azınlıklara, göçmenlere ve göçmen kökenli insanlara düşmanlık da dâhil olmak üzere, hoşgörüsüzlüğe dayalı diğer nefret biçimlerini yayan, teşvik eden, savunan ya da haklı gösteren her türlü ifade biçimi` olarak tanımlanmıştır. Ötekileştirme ise kendisi dışında kendi gibi olmayanı kabul etmemek ve bunun üzerinden belli önyargılı ifadeler kullanmaktır. Bir `öteki` dışında kendi yaptıklarını hep `iyi` `doğru` saymak ama karşı tarafa `kötü` olanı yüklemektir. Uzun-kısa boy, ten rengi, maddi gelir, göreceli güzel-çirkin kavramları, meslek, kıyafet, ırk, yaşanılan ülke-şehir, mensup olunan din, dil vs. daha birçok konuda karşı tarafı ötekileştirebiliriz. İnsanlar hayat karmaşasıyla başa çıkabilmek için çeşitli durumları, olayları ve insanları kategorileştirirler. Bu kategorileştirme esnasında `ben` kavramı oluşturulurken onun karşısındaki `öteki` kavramı oluşturulmuş olur, bunun sonucunda da nefret söylemi gelişmiş olur. Kişi ait olduğu grubun normlarına uygun benlikler oluşturmaya çalışırken, bir yandan da reddettiği grupların itici gücüyle kendi benliğini oluştururur. Yani insanoğlu kabul ettiklerinin yanı sıra reddettiklerinde de var olmaya çalışır. İnsanların bir sosyal kimlik oluşturabilmesi açısından `öteki` ne ihtiyaçları vardır aslında ama bunu diğer insanları toplumdan soyutlayacak onları aşağılayacak duruma getirmemek koşuluyla. Kişiler en çok mensup oldukları din, siyasi görüş, yaşadıkları ülkede yabancı olma ve ülke liderliği durumlarında dışlanmakta, toplumda kolay kabul görmemekte ve çeşitli nefret söylemlerine maruz kalmaktadırlar. Kişiler, kendi ırkından olmayanı kabul etmediği gibi kendi görüşünden ya da desteklediği siyasi partiden olmayanı da kabul etmemektedirler. Durum böyle olunca `öteki` olarak gördüklerine `karşı` tutum sergilemekte ve `öteki`ne muhalefet olmaktadırlar. Zaman içerisinde nefret söylemi ve ötekileştirme, ırk önyargısı dışında, farklı cinsel yönelimlere, ulusal kökene, engellilik durumuna, toplumsal cinsiyete ve iktidara yönelik önyargıların kapsayacak şekilde nefret suçlarına dönüşmüştür. Bu durum sadece insanların düşünceleriyle sınırlı kalmamakta, insanlara hitap eden TV, gazete, radyo, sosyal medya v.b gibi çeşitli mecralar da bu konuda insanları körüklemekte ve yapılan ırkçı-ayrımcı haberler, nefret söylemleri, yorumlar insanlar arasında sınıf oluşumuna katkı sağlamakta ve `öteki` olgusunu desteklemektedir.Yapılan bu çalışmada `nefret söylemi` ve `ötekileştirme` kavramları üzerinde durulmuştur. Yaptıkları yayınlar sebebiyle muhalif oldukları gözlenen Sözcü, Yeni Çağ ve Evrensel gazetelerinin Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hakkında yaptığı ilk sayfa haberleri incelenmiş, Erdoğan'ın haberlere nasıl konu edildiği ve nasıl konumlandırıldığı ele alınmıştır. Örneklem olarak seçilen kelimelerin kullanım sıklığı göz önünde bulundurularak değerlendirme yapılmıştır. Yapılan haberlerin içeriği ve konumları içerik analizi yöntemi uygulanarak taranmış ve sayısal veriler tablo şeklinde aktarılmıştır.Anahtar Kelimeler:Öteki, Ötekileştirme, Nefret Söylemi, Recep Tayyip Erdoğan, İktidar.

The term `hate speech` which entered to law literature in recent periods, is defined by the European Council of Minister's 1997 and No:97 recommendation decision as `For the purposes of the application of these principles, the term `hate speech` shall be understood as covering all forms of expression which spread, incite, promote or justify racial hatred, xenophobia, anti-Semitism or other forms of hatred based on intolerance, including: intolerance expressed by aggressive nationalism and ethnocentrism, discrimination and hostility against minorities, migrants and people of immigrant origin.` the otherification is not to accept the ones you like yourself and use certain prejudiced phrases. Long or short size, skin color, material income, beauty-ugly concepts, profession, clothing, race, lived country-city, religion, language etc. we can otheralize the opposite side.People, categorize various stuations, events and people in order to cope with the complexity of life. During this categorization, the concept of `I` was created and the `other` concept was formed, and the hate speech would be improved as a result. While the individual tries to create the ego according to the norms of the group he belongs to, he also creates his own self with the driving force of the rejected groups. In other words, human beings try to exist when they refuse and reject it. People need `The Other` to be able to a social idendity, but only if they don't make it humiliating to isolate other people from society. People are mostly excluded from their religion, political views, foreigners and country leadership in the country they live in, they are not easily accepted in the society and they are exposed to various hate speech. Persons do not accept the person who is not of his own race, nor does he accept from his own opinion or from the political party he supports. When this happens, the `other` attitude is `against` and the `other` is the opposition. Over time, hate speech and othering have turned into hate crimes, with the exception of racial prejudice, different sexual orientations, national origin, disability status, gender and power prejudiced. This is not only limited to people's thoughts, it appeals to people such as TV, newspaper, radio, social media etc. A variety of people in this regard, and racist-discriminatory news, hate speech, comments among people contributes to class formation and supports the `other` phenomenon. In this study, the concepts of `hate speech` and `othering` are emphasized. The first page of news about president of Turkey Recep Tayyip Erdoğan, the `Sözcü`, `Yeniçağ` and `Evrensel` newspapers, which is known for it's opposition on power, has been examined and how Erdoğan's news is discussed and how it is positioned. Evaluation was performed considering the frequency of use of the words selected as sample. The content and locations of the news were scanned by applying the content analysis method and the numerical data was transferred in tabular form.Keywords: Other, Othering, Hate Speech, Recep Tayyip Erdoğan, Ruling.