Kentsel dönüşüm kapsamında betonarme binaların riskdurumlarının tespiti ve deprem performanslarınınbelirlenmesi

Abstract

Türkiye geçmişten günümüze yıkıcı depremler yaşamış ve bu nedenle büyük can vemal kayıpları meydana gelmiştir. Ülkemizdeki mevcut bina stokunun önemli birkısmının deprem etkisi altında Can Güvenliği performans seviyesini sağlayamamasıüzerine bu tür binaların hızlı bir şekilde tespitinin yapılarak yenilenmesi ihtiyacıdoğmuştur. Bu ihtiyaç doğrultusunda 2012 yılında Kentsel Dönüşüm Kanunu ve2013 yılında Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar (RYTEİE)yayınlanmıştır. Bu sayede, betonarme binaların sadece kritik katında tahribatlı vetahribatsız muayene yapılarak hızlı bir şekilde performans değerlendirmesiyapılmıştır. Bu binaların yüksekliği 25 m ve kat adedi 8 ile sınırlandırılmıştır. Bukapsamda, günümüze kadar 200.000'den fazla yığma, betonarme ve çelik binanınrisk tespiti yapılmıştır. Bu çalışmada, İzmir İli için yapı stokunun genel karakterinitemsil eden 160 adet betonarme bina seçilerek incelenmiştir. Bu binalar için RYTEİE2013 kapsamında riskli yapı tespitleri yapılmış ve DBYBHY 2007 doğrusal elastikyöntem ile performans analizleri uygulanmıştır. Ayrıca, incelenen betonarmebinaların beton basınç dayanımları, ortalama kat ağırlıkları, kolon boyuna donatıoranları, kolon alanlarının kat alanına oranları, doğal titreşim periyot değerleri, koloneksenel gerilme ortalamaları, eksenel gerilme / fck oranları, eksenel gerilme / fck oranıile göçme oranı sınır değeri arasındaki ilişkiler araştırılmıştır. RYTEİE 2013 veDBYBHY 2007 bina analiz sonuçları ile hedef performans seviyelerinin ne kadarsağlandığı, her iki yaklaşımın birbirleri ile olan uyum oranı ve aralarındaki farklarıngörülmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında incelenen diğer bir konu, 2018'deyürürlüğe giren imar barışı kanunundan yararlanmış betonarme binaların yapısalperformansında meydana getirdiği değişimlerdir. Bu amaçla, betonarme binalarınüzerine bir veya iki kat eklendiği varsayılmış ve yapı performansları hesaplanmıştır.İlave katlar nedeniyle Riskli olarak tespit edilen ve Can Güvenliği hedefperformansını karşılamayan bina sayısında artış olduğu belirlenmiştir.

Turkey experienced catastrophic earthquakes from past to present and therefore agreat loss of life and property occurred. Since the significant portion of the existingbuilding stock in our country cannot provide life safety performance level under theeffect of earthquake, the need for rapid detection and renewal of such buildingsarose. In accordance with this need, the Urban Transformation Law and thePrinciples for Determination of Risky Structures (RYTEIE) were published in 2012and in 2013, respectively. In this way, rapid performance evaluation has been madeconsidering only the critical floor of reinforced concrete buildings using destructiveand non–destructive tests. The height of these buildings is limited to 25 m and themax. number of floors is 8. In this context, until today more than 200.000 riskassessment was made on masonry, reinforced concrete and steel buildings. In thisstudy, 160 reinforced concrete buildings representing the general character of thebuilding stock were selected and examined for İzmir. For these buildings, riskystructure assessments have been performed within the scope of RYTEIE 2013 andperformance analyzes have been made with the DBYBHY 2007 using linear elasticmethod. In addition, concrete compressive strengths, average floor weights, columnreinforcement ratios, ratio of column areas to floor area, natural period values,average axial stresses of columns, axial stress / fck ratios, relationship between axialstress / fck ratio and failure rate limit value were investigated. Due to the results ofRYTEİE 2013 and DBYBHY 2007 building analysis, it is aimed to determine howmuch the target performance levels are achieved, the compliance ratio between thetwo approaches and the differences between them. Another topic examined withinthe scope of the study is the changes in the structural performance of reinforcedconcrete buildings benefiting from the Unlicensed building peace law that came intoforce in 2018. For this purpose, it was assumed that one or two floors were added onthe reinforced concrete buildings and the building performances were calculated.Due to the additional floors, it has been determined that there is an increase in thenumber of risky buildings and that do not provide the Life Safety target performance.