Lise 1. sınıf öğrencilerinde verilen eğitimin sağlıklı beslenme ve fiziksel aktiviteye etkilerinin araştırılması

Abstract

LİSE 1. SINIF ÖĞRENCİLERİNDE VERİLEN EĞİTİMİN SAĞLIKLI BESLENME VE FİZİKSEL AKTİVİTEYE ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASISelma DURMUŞ SARIKAHYAErciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri EnstitüsüHalk Sağlığı Anabilim Dalı Doktora Tezi, Aralık 2017Danışman: Doç. Dr. İskender GÜNÖZETBu araştırma; lise 1. sınıf öğrencilerinde verilen eğitiminin öğrencilerin yaşam tarzı ve günlük aktiviteler üzerindeki etkinliğini belirlemek amacıyla yürütülmüştür.Müdahale çalışması niteliğindeki bu çalışma Ocak 2014 - Mayıs 2014 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın evrenini Kayseri ili merkez ilçesindeki lise 1. sınıf öğrencileri oluşturmuştur. Araştırmanın verileri, 50 sorudan oluşan anket formu ile toplanmıştır. Çalışmamızda nitel değişkenlerin karşılaştırılmasında ki-kare testi kullanılmıştır. Araştırma kapsamına alınan lise öğrencilerinin %44,1'i erkek, %55,9'u kızdı ve yaş ortalaması 15.06±0.54 idi. Öğrencilerin %91,0'ı çekirdek aileye sahipti ve ailede yaşayan birey sayısı ortalaması 4.75±02 idi. Öğrencilerin %67,5'i ekonomik olarak orta düzeyde, %95,2'sinin herhangi bir sağlık sorununun olmadığı, %71,6'sının sağlığını iyi olarak değerlendirdiği belirlendi. Öğrencilerin %59,9' unun beden eğitimi dersini sevdiği, yarıdan fazlasının okul içinde ya da dışında hiçbir spor takımına katılmadığı saptandı. Müdahale grubunda bulunan öğrencilere verilen eğitim sonucu fizik aktiviteyi eğlenceli bulma ve yapınca kendini iyi hissetme durumları kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulundu. Verilen eğitimin TV-bilgisayar oyunları ve DVD video izleme süreleri üzerinde azaltıcı etkisinin olmadığı, beslenme alışkanlığında önemli bir değişiklik oluşturmadığı görüldü. Kalça çevresi ortalamaları kız öğrencilerde, yaş, vücut ağırlığı ve boy, bel çevresi ortalamaları ve bel/kalça oranı ortalamaları erkek öğrencilerde istatistiksel açıdan daha yüksek bulundu. Kontrol ve müdahale grubunda eğitim sonrası kız öğrencilerde fazla kiloluk ve obezite de artış görülürken, erkeklerde azalma belirlendi. Erkeklerdeki bel çevresi yüksekliği riski kızlardan daha yüksekti ve bu değer istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p < 0,05). Kahvaltı yapma oranı erkeklerde istatistiksel olarak daha yüksek bulundu. Eğitim öncesi süt içimi fazla kilolularda anlamlı derecede düşük iken eğitim sonrası süt içiminde artış oldu.Sonuç olarak verilen eğitimin beslenme alışkanlıkları ve fizik aktivitede olumlu değişiklikler sağladığını, fakat yeterli olmadığını göstermektedir. Çalışma obezite sıklığını azaltmasa da olumlu davranışların geliştirilmesi için eğitimlerin belli aralıklarla tekrar edilmesinin gerekliliği ortaya çıkarmıştır. Anahtar Kelimeler: Adölesan, Beslenme, Sağlık Eğitimi, Öğrenci.

THE RESEARCH OF THE EFFECTS OF EDUCATION ON HEALTHY NUTRITION AND PHYSICAL ACTIVITIES TO 1st GRADE HIGH SCHOOL STUDENTSSelma DURMUŞ SARIKAHYAInstitute of health sciences of the Erciyes UniversityPhD thesis for the Department of Public Health, December 2017Advisor: Ass. Pf. Dr. İskender GÜNABSTRACTThis research aims to determine the effects of education given to first grade high school students on their lifestyle and their daily activities. This research, which has the status of interference study, was conducted between January 2014 - May 2014. The scope of the study composed of 1st grade high school students in the province of Kayseri Central district. The research data are collected by a questionnaire consisting of 50 questions. The chi-square test was used to compare qualitative variables in our study.44.1% of the high school students who were in the scope of this study were male, 55.9% were female and the average age was 15.06 ± 0.54 years, 91.0% of the students had a nuclear family and the mean number of individuals living in the family was 4.75 ± 02. It was determined that 67.5% of the students were economically part of the middle class, that 95.2% did not have any health problems and that 71.6% rated their health as being well. It was determined that 59.9% of the students liked the physical education class and that more than half did not participate in any sports team inside or outside the school. As a result of the education given to the students in the study group, it was seen that the students found the physical activity amusing and they felt good about themselves in a statistically significant manner. It has been seen that the education given, did not have a decreasing effect on the duration of TV-computer games and DVD videos, nor has a significant change been seen in the eating habits. The average hip circumference, age, body weight and height, average waist circumference and waist/hip ratio averages of female students were statistically higher than that of male students. In the control and study group, it was seen that female students showed an increase in overweight and obesity after the education while male students showed a decrease. The waist circumference risk of males was higher than that of females and this ratio was found to be statistically significant (p <0.05). Males had a statistically higher rate of having breakfast. While the consumption of milk regarding overweight persons was significantly lower before the education, there was an increase in the consumption of milk after the education.As a result, it is seen that the education given provided positive changes in nutritional habits and physical activity, but that this is not sufficient. Although the study did not reduce the frequency of obesity, it is seen that it is necessary to repeat the education periodically to develop positive behaviours. Key words: Adolescent, Nutrition, Health Education, Student.