Radyografi yöntemi ile kaynak dikişlerinde hata tespiti

Abstract

Tahribatsız test yöntemlerinden biri olan gama radyografi yöntemi, malzeme içindeki hataların tespit edilmesinde oldukça hassas olmasından dolayı yaygın olarak kullanılmaktadır. Birleşme yerlerinde kaynak hatası olan çelik boruların kullanılması ile meydana gelebilecek ciddi kazalar; iyonlaştırıcı radyasyonun giricilik özelliğinden yararlanılarak, malzemeye zarar vermeden, gama radyografi tekniği sayesinde önlenebilmiştir. Gama radyografi yöntermi ile, 12 ve 14 mm kalınlıklara sahip, 2000 ve 2100 mm yarıçapındaki çelik boruların, kaynak noktalarındaki radyografik filmerini, ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Bu yüksek lisans tezinde, radyografi metodu ile muayenesi yapılan çelik borular, İstanbul'un 2040 yılına kadarki içme suyu ihtiyacını karşılamak üzere geliştirilmiş olan ?Melen İçme Suyu Projesi? nde kullanılan çelik borulardır. Bu projeyle, Düzce İli sınırları içerisinde yer alan Melen Çayı'ndan, yaklaşık 185 km lik bir isale hattı ile İstanbul'a içme suyu götürülmesi planlanmıştır. Bu Yüksek Lisans Tez çalışmasında, çelik boruların, gazaltı kaynağı ile yapılan kaynaklı birleştirmeleri gama radyografi metodu ile incelenmiştir. Kaynaklı birleştirmelerin radyografik incelemesi, EN 1435'e göre yapılmış ve TS EN 5817 standartına göre değerlendirilmiştir. Yapılan radyografik incelemeler sonunda, en sık karşılaşılan hataların, gaz boşluğundan kaynaklanan gözenek hataları ile cüruf kalıntılarından oluşan hatalar olduğu tespit edilmiştir. Radyografik incelemeler sonucunda, gazaltı kaynağı metodu ile yapılan kaynak işleminde, çelik boruların kaynaklı birleştirmelerinde en sık karşılaşılan süreksizliklerin poroziteler ve cüruf kalıntıları olduğu tespit edilmiştir. Böylece, Melen İçme Suyu Projesi'nde yapılan işin kalitesini artırmak amacıyla, en sık karşılaşılan kaynak hatalarına bağlı çözümler geliştirilmeye çalışılmıştır.

As gamma radiography, one of the nondestructive testing methods, is quite sensitive to detect the defects in the material, this radiographic method is used widely. Serious accidents depending on the flaws at welding joints of steel pipes were prevented by the penetration ability of the ionizing radiation without the destruction of the material using gamma radiography technique. Radiograpic films of the welding points at steel pipes with thicknesses at 12 and 14 mm and radiouses at 2000 and 2100 mm were investigated clearly by gamma radiography method. In this master thesis, the inspected steel pipes by radiography method are the pipes used at ?Melen Water Supply Project?, which was developed to supply the domestic water demand of Istanbul city until 2040. It is planned to supply water with a 185 km pipeline, to Istanbul from Melen River where is within the boundaries of Düzce at the project. In this master thesis, the welded connection regions of steel pipes formed by gas metal arc welding method were examined by gamma radiography method. Radiographic investigations of the welded joints were performed according to European Norm, EN 1435 and examined according to Turkish Standarts, TS EN 5817. It was determined at the end of the radiographic investigations that the most encountered imperfections in the welding points of the steel pipes were the porosities and slag inclusions at the welding process by gas metal arc welding method. Hence, it was developed the solutions due to the most encountered flaws for the improvement of the quality at the performed work in Melen Water Project.